Kunnen hartlijders zonder gevaar aan sport doen? Kan te veel sporten schade berokkenen aan het hart? Er wordt van alles over verteld en de berichten zijn vaak tegenstrijdig. We vroegen prof. Pierre Croisille om een antwoord. Hij is een expert in beeldvorming van de hart- en spierfunctie bij duursporten.
Sporten en hartproblemen zijn niet zo onverzoenbaar meer
Elk hart is in wezen geschikt om aan sport te doen, ook al bestaan er individuele verschillen in aanleg die maken dat sommige mensen met dezelfde hoeveelheid training het tot kampioen schoppen.
Maar de zaken liggen anders als er een erfelijke hartziekte in het spel is. De voorbije decennia is de houding van de artsen op dat vlak wel sterk veranderd. Algemeen wordt nu aangenomen dat sporten in de meeste situaties, zelfs in de meest complexe, doorgaans een positief effect heeft. Toch is het advies van een specialist altijd noodzakelijk.
Zo zal de toegestane intensiteit van de activiteit altijd afhangen van een nauwgezette check-up van de bestaande afwijkingen (of de restdefecten die na een heelkundige ingreep overblijven). De arts zal ook niet hetzelfde type inspanning toelaten als die afwijkingen voor een te zware belasting zorgen - bijvoorbeeld in de uitwisselingen tussen de hartkamers - of als er vernauwing in de longvaten of slagaders is.
Er zijn tijdens het sporten helaas ook nog altijd sterfgevallen te betreuren (plotseling overlijden). In 95 % van de gevallen heeft dat plotselinge overlijden een cardiovasculaire oorzaak. De sterfgevallen zijn dus niet aan het sporten zelf te wijten, maar aan een niet opgespoorde ziekte. Bij mensen onder de 35 jaar gaat het meestal om hypertrofische cardiomyopathie, bij mensen boven de 35 jaar eerder om ziektes van de kransslagaders.
Welke impact heeft intens sporten op het hart?
Bij sporters die geen verborgen hartdefect hebben, is het langetermijneffect van lange en intense trainingen op de rechterhartkamer nog niet bekend. Een overbelasting in de rechterhartkamers als gevolg van een inspanning zorgt weliswaar voor een tijdelijke hartvergroting, maar wetenschappers weten nog niet of dat tot aandoeningen leidt die later hartritmestoornissen kunnen veroorzaken.
Volgens de huidige inzichten houdt ook intensief sporten geen risico in.
Prof. Pierre Croisille: “Bij marathonlopers en triatleten heeft men tijdens heel intense sporttrainingen schommelingen in het niveau van het hartenzym troponine vastgesteld. Dat niveau ligt bij deze mensen hoger dan normaal. Een verhoogd troponinegehalte is gewoonlijk een aanwijzing voor een hartinfarct of voor instabiele angor. Maar bij deze atleten hebben deze gestegen troponinewaarden niet dezelfde betekenis en berokkenen ze doorgaans geen schade aan de contractiele cellen van het hart (de cellen die de spiercontractie mogelijk maken). Sporters die een marathon of de triatlon doen of die hun fysieke grenzen heel ver verleggen, kunnen daardoor dus geen weefselversterf in de hartspier oplopen”.
Op basis van een interview met prof. Pierre Croisille, adjunct-directeur van het onderzoekslabo CREATIS (CNRS 5220, INSERM 1206, universiteit van Lyon, Saint-Etienne.