Onze kinderen brengen al van jongs af aan almaar meer tijd door voor een beeldscherm (televisie, computer, tablet, smartphone of speelconsole). Heel wat ouders vragen zich af of die gewoonte op lange termijn hun gezichtsvermogen niet aantast en of het blauwe licht dat die beeldschermen uitzenden geen - wetenschappelijk bewezen - risico’s inhoudt. Wat zijn nu precies de risico’s van beeldschermen en hoe kunnen we de ogen van onze kinderen en onze eigen ogen beschermen?
We hadden hierover een gesprek met dr. Oliver Laplace, chirurg-oftalmoloog in Parijs.
Kunnen beeldschermen gezichtsproblemen veroorzaken bij kinderen?
Neen, beeldschermen veroorzaken geen gezichtsproblemen. Bij intensief gebruik van dit soort schermen is wel het zogenaamde «computer vision syndrome» vastgesteld. Die Engelse term dekt een reeks symptomen die in meerdere of mindere mate hinder geven, zoals oververmoeide ogen, jeukende en prikkende ogen, droge ogen en hoofdpijn.
Deze symptomen zijn niet specifiek voor kinderen of jongeren. Ze komen ook voor bij volwassenen die beroepshalve of in hun vrije tijd voor allerlei soorten beeldschermen zitten.
« Die klachten hebben rechtstreeks te maken met de omstandigheden waarin die schermen gebruikt worden (verlichting, houding, duur van gebruik, enz.) en met het feit dat we voor zo’n beeldscherm maar de helft zo vaak met onze ogen knipperen als normaal, waardoor het oogvocht (dat het hoornvlies beschermt) sneller verdampt en de kwaliteit van ons gezichtsvermogen achteruitgaat. Dit fenomeen wordt nog versterkt in droge of te sterk verwarmde omgevingen en in ruimtes met airco», aldus dr. Oliver Laplace, chirurg-oftalmoloog in het ‘Centre hospitalier national d'ophtalmologie des Quinze-Vingt’ in Parijs.
Bij de minste klacht zijn preventieve maatregelen nodig: neem een goede houding aan voor het beeldscherm, neem geregeld een pauze om uw ogen te laten rusten (dwing u bijvoorbeeld om in de verte te kijken), zorg dat u goed zit ten opzichte van het licht dat van buitenaf komt zodat u zo min mogelijk verblind wordt, mijd beeldschermen in een te donkere plaats, enz. De «verlichting van de omgeving is inderdaad heel belangrijk», voegt dr. Laplace er nog aan toe.
Porbeer tot slot ook te achterhalen of u geen - nog niet eerder opgemerkte - convergentiezwakte (dubbelzien) aan de ogen hebt. «Vóór een beeldscherm gebruiken we namelijk een andere visuele strategie dan bij de andere activiteiten in ons dagelijkse leven. Zo kan het zijn dat zich voor een scherm een licht convergentieprobleem manifesteert dat uw ogen extra vermoeit». De correctie gebeurt dan met de hulp van een zogenaamde orthoptist tijdens sessies van visuele revalidatie.
In hoeverre is het blauwe licht dat beeldschermen uitzenden gevaarlijk?
Vanuit fysiologisch standpunt is blauw licht overal aanwezig, omdat het deel uitmaakt van het zichtbare spectrum. Dat licht is essentieel en stelt ons bijvoorbeeld in staat om kleuren te onderscheiden: «We moeten het dus zeker niet uit ons gezichtsveld weren». Maar de laatste tien jaar kunnen we gewoon niet meer om de LED-verlichting heen. LED-lampen zenden heel intens blauw licht uit en zijn overal om ons heen terug te vinden. Denk maar aan de openbare verlichting (straten en wegen, ziekenhuizen, scholen en andere openbare gebouwen), het werk, thuis en systematisch in al onze beeldschermen (televisietoestellen, computers, tablets, smartphones, speelconsoles, enz.). We zijn nu dan ook veel meer blootgesteld aan blauw licht dan vroeger, zowel qua duur als qua lichtsterkte.
Wat de effecten daarvan op onze gezondheid zijn, is nog niet voldoende bekend. «Het is wel al bewezen dat blauw licht mogelijk schadelijker is bij kinderen dan bij volwassenen,» aldus nog dr. Laplace. «Hun ooglens is namelijk heel doorlaatbaar. Het laat 80 tot 90 % van het blauwe licht door. Pas als ze ouder worden, verandert hun ooglens geleidelijk aan van textuur en filtert de lens dat blauwe licht almaar beter».
Voor dezelfde hoeveelheid uitgezonden blauw licht komt er percentueel dus veel meer op het netvlies terechtkomt bij kinderen dan bij volwassenen.
In medewerking met Dr Oliver Laplace, oftalmologische chirurg ter "Centre hospitalier national d'ophtalmologie des Quinze-Vingt" in Parijs.