Steken van hoornaars en andere insecten maken deel uit van de typische zomerkwaaltjes. De lastposten verschijnen te pas en te onpas op ons terras of tijdens een picknick of barbecue. Maar laat uw zomer er niet door vergallen! En denk erom: ze zijn banger van ons dan wij van hen.
Hoornaars, wespen en bijen: een en dezelfde strijd!
Hoornaars - in de volksmond ook horzels genoemd - zijn familie van de wespen en de bijen. Ze zijn vooral angstaanjagend door hun grootte, want ze zijn maar liefst 3,5 centimeter lang! En het klopt ook dat ze elk moment hun angel klaar houden om zich te verdedigen tegen belagers.
Maar hoornaars zijn niet gevaarlijker dan de kleinere insecten waarmee we meer vertrouwd zijn. Ze zijn zelfs niet eens zo agressief. Als u ze niet stoort in hun nest en niet druk gaat doen, is de kans dat u gestoken wordt zo goed als nihil.
Het gif van de hoornaar is zelfs minder gevaarlijk dan dat van bijen. Een steek van een hoornaar is wel heel pijnlijk. Zijn angel is langer en dringt dieper in de huid. Het gif kan daardoor rechtstreeks in de bloedvaten gespoten worden, en dat versnelt de reactie.
Steken: drie mogelijke reacties
Elk jaar krijgt het antigifcentrum 350 oproepen binnen voor steken van vliesvleugelige insecten (bijen, wespen, hoornaars). Amper een twintigtal daarvan is ook effectief van een hoornaar. Meestal is de angst groter dan de pijn. In 70% van de oproepen gaat het om lokale reacties en is er voor de symptomen (rode plek, pijn en zwelling) geen medische tussenkomt nodig.
Bij sommige steken van hoornaars, wespen of bijen moet u wel snel ingrijpen:
- bij een steek in de buurt van de mond of de keel: dan is er een ernstig risico op verstikking door zwelling van de betreffende zone.
- bij een steek in de buurt van het oog: zo’n steek komt zelden voor, maar moet wel dringend worden behandeld.
- bij meerdere steken (een twintigtal): dan is de hoeveelheid ingespoten gif aanzienlijk groter en is er een toxische reactie mogelijk. De symptomen van zo’n reactie zijn braken, hoofdpijn, diarree en zelfs bloeddrukval en bewustzijnsverlies. In dat geval moet u naar het ziekenhuis en medisch worden opgevolgd!
Bij sommige mensen treedt er bij één enkele hoornaarsteek al een vrij grote lokale reactie op. Als de (lokale) zwelling meer dan 10 cm is en de symptomen (rode plek, zwelling en pijn) 12 uur nadat u gestoken bent nog niet verdwenen zijn, gaat u beter naar de dokter.
Een antihistaminicum of een corticoïde zal het euvel meestal verhelpen, maar in 5 tot 10 % van de gevallen veroorzaakt zo’n uitgebreidere reactie een zware allergische reactie bij de volgende steek. U bent dus gewaarschuwd.
Allergische reacties komen dus minder voor, maar er moet in dat geval wel snel worden ingegrepen. Mogelijke symptomen zijn huiduitslag, gezwollen oogleden en zwelling van de keel, ademhalingsproblemen en bloeddrukval. Deze reacties kunnen fataal zijn!
Denkt u dat u allergisch bent voor steken van hoornaars, wespen of bijen, maar bent u er niet zeker van? Ga dan naar een allergiespecialist. Die zal u onderwerpen aan een huidtest of desensibilisatiesessies laten volgen.
Dr. Martine Mostin, directie antigifcentrum.