Veel vrouwen hebben heel veel pijn bij het vrijen. Waaraan is dat te wijten?
Ze hebben last van vaginale droogte en atrofie. Voor deze problemen bestaan er tegenwoordig niet-hormonale remedies. Tekst en uitleg door dr. David Elia*.
Daling van het hormoonpeil in de menopauze, HST en niet-hormonale oplossingen
De HST (hormonale substitutietherapie in de menopauze) is zwaar in diskrediet gebracht, maar onlangs weer in ere hersteld. Toch staan vrouwen nog altijd wantrouwig tegenover alle hormonale behandelingen.
Er moeten dus andere oplossingen worden gevonden voor de vele problemen die eigen zijn aan de daling van het hormoonpeil in de menopauze, na kanker, enz.. Een van die problemen is vaginale droogte, wat vrijen erg pijnlijk maakt. Soms te pijnlijk.
Zonder oestrogenen is vrijen pijnlijk
Heel veel vrouwen kunnen niet langer een normaal en ontspannen seksueel leven hebben omdat ze pijn hebben in de vagina door vaginale droogte en vaginale atrofie.
Wat is vaginale atrofie?
Dit probleem komt voor bij veel vrouwen die plots minder hormonen aanmaken (oestrogenen). Daardoor wordt de vaginale wand dunner en gaat die ontsteken. Het vaginale slijmvlies wordt ook minder elastisch en de vagina wordt nauwer. Vaginale atrofie gaat ook gepaard met vaginale droogheid (de vagina wordt droger). Dat maakt vrijen pijnlijk.
Welke situaties veroorzaken pijn bij het vrijen?
Alle situaties die leiden tot een daling van het aantal vrouwelijke geslachtshormonen, de oestrogenen dus.
Borstkanker
De meeste vrouwen die borstkanker hebben gehad, ondervinden hinder als ze vrijen. Als de borstkanker voor de menopauze optreedt, stoppen de eierstokken door de therapie met werken en daalt de productie van oestrogenen dus. Die hormonen zijn net nodig voor een goede werking van de vagina (soepel, dik en vochtig slijmvlies). Zonder oestrogenen wordt het vaginale slijmvlies vaak ook dunner en brozer en verliest het zijn vermogen om vocht aan te maken. De vagina zorgt dan voor heel wat ongemakken, omdat de penetratie pijn doet en kleine scheurtjes veroorzaakt in de vagina. Vrijen wordt dan vaak pijnlijk of zelfs onmogelijk.
Supplementen van oestrogenen worden afgeraden na borstkanker.
Als de kanker na de menopauze optreedt, is de situatie dezelfde. De hormonale substitutietherapie op basis van oestrogenen voor de menopauze is na borstkanker immers af te raden.
Elk jaar worden er 9700 nieuwe gevallen van borstkanker geregistreerd. Tegenwoordig is de kanker in de meeste gevallen te genezen en leven de vrouwen nog vele jaren. De enige handicap is dat ze geen bevredigend seksleven meer kunnen hebben, omdat ze door de pijn en het ongemak elk plezier erin verliezen. Herstel van de vagina zou dat kunnen verhelpen. Traditioneel kan dat ook met een oestrogenenbehandeling, maar die therapie is hier door de voorgeschiedenis van borstkanker niet mogelijk.
Baarmoederhalskanker
Vrouwen die baarmoederhalskanker hebben gehad, bevinden zich in dezelfde situatie en ondervinden ook pijn bij het vrijen. De oorzaak is hier radiotherapie. De stralen beschadigen de vagina, maken die hard als karton en ook nauwer. Daardoor wordt vrijen onprettig.
De natuurlijke menopauze
Ook de natuurlijke menopauze als gevolg van het verouderingsproces kan het vrijen bemoeilijken. Tot 2002 bood de hormonale substitutietherapie voor de menopauze hiervoor nog een heel doeltreffende oplossing. Maar de Amerikaanse studie WHI heeft de behandeling volledig in diskrediet gebracht, waardoor almaar meer vrouwen in de menopauze ze resoluut weigeren. Ze bevinden zich dus in dezelfde situatie als vrouwen die borstkanker hebben gehad. Ook voor hen wordt vrijen dus echt problematisch.
Chemotherapie
Chemotherapie is - ongeacht de reden voor de behandeling (bloedkanker, darmkanker, longkanker, enz.) - een therapie die de eierstokken beschadigt. Daardoor treedt er een tekort aan oestrogenen op, met vaginale droogte en atrofie als gevolg. Vrijen wordt dan ook erg pijnlijk. In principe kunnen supplementen van oestrogenen het hormoontekort compenseren, maar zoals hierboven is uitgelegd, weigeren veel vrouwen deze hormonale behandeling.
* Dr. David Elia is gynaecoloog, hoofdredacteur van het tijdschrift GENESIS en vooraanstaand publicist. Hij publiceert regelmatig in vaktijdschriften en heeft meer dan vijfendertig boeken voor het grote publiek op zijn naam staan.