Het huidig uitgevoerde uitstrijkje zou binnenkort vervangen kunnen worden door een screeningstest voor het papillomavirus dat betrokken is bij het verschijnen van baarmoederhalskanker. Dit gegeven betekent een ware revolutie bij het opsporen van baarmoederhalskanker.
Actueel worden abnormale resultaten bij een uitstrijkje geassocieerd met het bestaan van een papillomavirus. In België denken sommigen dat 50% van de jonge vrouwen drager zijn van deze kiem, die meestal seksueel overgedragen wordt. Een screeningstest voor dit virus wordt dan uitgevoerd. Inderdaad, het papillomavirus is betrokken bij een proces dat leidt tot het verschijnen van invasieve baarmoederhalskanker. Indien men kan aantonen dat het virus niet aanwezig is, betekent dit voor de vrouw een risico gelijk aan nul op middellange termijn. Het wordt dan onnodig een nieuw uitstrijkje te verrichten binnen de 6 à 12 maanden.
Vandaag bereikt de screeningstest voor het papillomavirus (HPV) een sensibiliteit die rond 100% ligt, zodat die het uitstrijkje goed zou kunnen vervangen in het kader van de primaire screening van baarmoederhalskanker.Een equipe Franse vorsers bevestigt deze efficiëntie. Op ongeveer 8.000 geteste vrouwen (hetzij via een conventioneel uitstrijkje, hetzij met de HPV-test) hadden 15% een hoog risico HPV-infectie. De frequentie van deze aandoening vermindert duidelijk na de leeftijd van 30 jaar. De studie wijst op een gevoeligheid van de HPV-test van 98,5% tegen 70% met het uitstrijkje. De HPV-test laat dus toe het aantal uitstrijkjes te reduceren die verkeerdelijk als normaal beschouwd worden. Deze test zou gebruikt kunnen worden in eerste lijn. Volgens Belgische specialisten van het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid - Louis Pasteur echter is het veel te vroeg om deze test als routinetest aan te bevelen omdat er te weinig resultaten beschikbaar zijn. Het gaat om een interessante research, maar de test kan nog niet aanbevolen worden als routine.