De intensieve training die topzwemmers volgen, is extreem belastend voor hun gewrichten en vooral voor hun schouders.
Een schouder is niet gemaakt om tientallen kilometers te zwemmen. Dat heeft alles te maken met onze lichaamsbouw. De kleinste biochemische onvolmaaktheid op dit niveau wordt duur betaald. Zeker als een beweging een oneindig aantal keren wordt herhaald.
Zwemmen: als vermoeidheid blessures veroorzaakt
Wetenschappers hebben proberen te achterhalen wat er precies gebeurt in de schouder van een zwemmer. Ze hebben ontdekt dat de vermoeidheid die zich in de loop van een training opstapelt een heel belangrijke rol speelt.
De spieren die de draaiende beweging van de arm mogelijk maken, komen samen boven op het opperarmbeen (de humerus), waar ze in een soort tunnel schuiven. In ons gewone doen houden twee spieren het schouderblad tegen de kanten gedrukt: de onderschouderbladspier en de grote zaagspier. Maar naarmate er meer kilometers worden gezwommen, worden ze minder efficiënt. Als de spieren vermoeid raken, wordt het schouderblad niet meer even stevig vastgehouden en gaat de humeruskop bij elke draaiende beweging van de arm tegen de randen van de tunnel schuren.
Die druk van het kapsel veroorzaakt een soort "afschilfer-effect" van de pees. Die begint op de duur uit te rafelen, soms zelfs scheurt hij. Een zwemmer die vermoeid is verhoogt zonder het te weten het risico dat hij een letsel oploopt aanzienlijk. Om letsels te vermijden is het dus belangrijk om de belasting tijdens de trainingen geleidelijk aan te verhogen en bij spiervermoeidheid nooit lang te blijven doorzwemmen.
Te soepele schouders
Een ander gevaarlijk kenmerk: sommige individuen hebben extreem soepele gewrichten waardoor ze op hun beurt vatbaar zijn voor letsels. In de zwemclubs is men tegenwoordig op zoek naar manieren om deze risicozwemmers op te sporen en door specifieke oefeningen hun spieren preventief te versterken.
Maar het probleem is complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Heel vaak is die abnormale soepelheid van de schouder het resultaat van jaren van trainen en is ze trouwens een pluspunt als je een zo breed mogelijke beweging wilt vormen. Sommige auteurs denken zelfs dat deze pathologieën van de schouder vaak voorkomen bij crawlzwemmers, omdat het competitiewemmen net die individuen bevoordeelt met dit anatomische kenmerk.
Jammer genoeg heeft dit voordeel ook een zwakke kant. Als men lang blijft doorgaan met topzwemmen, begeeft het systeem vroegtijdig. Er ontstaat een soort zakje voor de schouder en het wordt moeilijk zoniet onmogelijk om het probleem op te lossen.
Via een chirurgische ingreep kan het kapsel weer worden aangespannen. Maar men mag zijn carrière dan wel vergeten.