Als u zorgen hebt, angstig bent, met levensvragen zit, af en toe in de put zit, vaak tot op het randje van een depressie, kan psychotherapie een grote hulp zijn. Maar ook filosofie heeft in dit soort situaties veel te bieden, en wel in de vorm van filotherapie. E-gezondheid had een interview met Brigitte Aïache, filosofe en filotherapeute.
E-gezondheid: wat is het verschil tussen filotherapie en psychotherapie?
Brigitte Aïache: Filotherapie richt zich tot al wie met vragen zit over de zin van het leven in het algemeen en over de zin van zijn eigen leven. Ze richt zich ook tot mensen die de problemen van het dagelijks leven in hun eentje niet aankunnen. Filotherapie kan zich dus tot iedereen richten... Maar ze is niet bedoeld voor mensen met een complexe psychiatrische pathologie. De filotherapeut kan en mag onder geen beding de taak overnemen van een psychiater of psycholoog.
E-gezondheid: Voor welk soort problemen kan men bij een filotherapeut terecht?
Brigitte Aïache: Filotherapie kan mensen helpen om hun eigen weg te vinden in het moeras van problemen van het leven - een relatie, het werk, omgaan met de dagelijkse realiteit, het zelfbeeld, identiteitsproblemen...
We hebben allemaal moeite om de dagelijkse realiteit naar onze hand te zetten, in harmonie met onszelf. We hebben vaak de neiging om de rede achterwege te laten en gevoelens en emoties de overhand te laten nemen. Ze kunnen ons volledig inpalmen en leiden. Daarom zijn onze handelingen en keuzes vaak een directe, instinctieve reactie, ter verdediging bij iets wat we voelen (angst bijvoorbeeld) en veel minder een berekende beslissing. De bedoeling van de filotherapie is om ons weer scherp en intelligent te leren oordelen.
E-gezondheid: Hoe werkt een filotherapie, wat doet u precies?
Brigitte Aïache: De filotherapeut wil de persoon die hij begeleidt helpen om zich ten volle bewust te worden van zichzelf zodat hij zich gaat zien als iemand met een eigen verantwoordelijkheid, niet langer als een slachtoffer dus. De filotherapeut helpt zijn klant uit die slachtofferrol. Hij leidt hem naar een bewustzijnsniveau dat hem in staat moet stellen om eigen keuzes te maken en zijn verantwoordelijkheid op te nemen.
De filotherapeut geeft geen antwoorden. Hij stelt vragen. Hij begeleidt de andere op zijn zoektocht, stelt hem massa’s vragen, spoort hem aan om te vinden waar het echt om gaat, om het probleem te vinden dat achter zijn klachten schuilgaat. Je denkvermogen gebruiken is toegang vinden tot je eigen vrijheid. Het is, om Kant te parafraseren, evolueren van een staat van onrijp zijn naar een staat van volwassenheid. Het is autonoom leren denken.
We kunnen de mensen die we begeleiden zo ook teksten van filosofen laten lezen - niet opdat ze de ideeën van Plato, Descartes, Kant of Nietzsche klakkeloos zouden overnemen, maar om ze te analyseren en er een mening over te vormen. Zo kunnen ze die verwerken en misschien in hun eigen leven toepassen. Door filosofische teksten te lezen kunnen mensen de zaken van een filosofische kant bekijken en misschien een oplossing vinden voor hun probleem.
E-gezondheid: Wat is filotherapie dan precies?
Brigitte Aïache: Het is profiteren van de rijkdom van de filosofie om je beter te voelen. Filosoferen is vragen stellen, in vraag stellen, uiteenhalen en weer opbouwen, altijd zonder je in te duidelijke, te eenvoudige en te voor de hand liggende antwoorden op te sluiten.
Denken is even stilstaan, is het “risico” nemen om wat tijd te nemen in een wereld waar alles almaar sneller gaat. Maar stilstaan betekent niet dat je niets meer doet, maar wel dat je “beter handelt”. Door even een stapje achteruit te zetten in een bepaalde situatie of bij een bepaalde gebeurtenis om de dingen te analyseren, stellen we de relatie tussen ons denken en ons handelen weer in vraag.
Interview met Brigitte Aïache, filosoof en filotherapeut. Brigitte Aïache houdt consultaties in het centrum Pluralis in Parijs.