Een vraagje voor sporters: verbetert massage de prestaties en bevordert ze de spierrecuperatie?
Heel wat sporters leveren vóór en na de inspanning hun benen, armen en nek met plezier over aan de vaardige handen van masseurs. De meesten beweren bij hoog en bij laag dat dit hun enorm deugd doet en zelfs absoluut noodzakelijk is om te kunnen presteren! En toch is het nut van massage moeilijk wetenschappelijk te bewijzen. Is ze zinvol vóór de inspanning? Pierre Portero, docent aan de universiteit van Parijs XII en onderzoeker aan het "Centre d'explorations fonctionnelles neuromusculaires" (Centrum voor Functioneel Neuromusculair Onderzoek) van het Instituut voor Myologie in Parijs, is voorzichtig. Het enige fysiologische nut van massage vóór de wedstrijd zou erin bestaan dat ze de temperatuur van de spieren heel lichtjes doet stijgen. Dat is echter niet voldoende! Geen enkele massage - ook geen krachtige! - ontslaat sporters van de plicht om grondig op te warmen, met andere woorden: gedurende minstens 20 minuten aan matige lichaamsbeweging te doen. Een massagebeurt vóór de competitie zou dan ook niet méér zijn dan een ritueel dat hoort bij de mentale voorbereiding van elke atleet. Op dat vlak bestaan er trouwens twee sterk verschillende sportersprofielen: diegenen die de behoefte hebben om voortdurend dooreengeschud en hard aangepakt te worden, en diegenen die integendeel met rust gelaten willen worden, om niet gestrest te raken.
Het zuur wegkneden
Inzake recuperatie zou massage een dubbele functie vervullen: de spiervermoeidheid helpen te verdrijven en spierstijfheid voorkomen. Of dat ook daadwerkelijk zo is, valt te betwijfelen. Massage mag dan al kunnen bogen op een eeuwenoude traditie, er zijn maar weinig wetenschappelijke studies die haar doeltreffendheid bewijzen. In elk geval is het simplistisch om te denken dat, door de spier te masseren, het melkzuur geëlimineerd wordt. Heel wat atleten geven melkzuur ten onrechte de schuld voor al hun kwalen. Spiervermoeidheid wordt veroorzaakt door een hele reeks factoren, waarvan er veel nog altijd slecht bekend zijn. Dat heeft echter niets te maken met de tijdelijke ophoping van een stof die eventueel kan worden gebruikt om de intensiteit van de inspanning na te gaan, maar zeker niet de enige verklaring is voor eventuele uitputtingsverschijnselen. Wel is het mogelijk dat de mechanische prikkels die een massage veroorzaakt, heilzame fysiologische reacties opwekken. Dat verschilt echter van individu tot individu, en er hoeven in geen geval wonderen te worden verwacht. Een vermoeide spier blijft vermoeid, ook nadat ze is aangepakt door een deskundige masseur.
En tegen houten benen?
Ook over de eventuele rol van massage om spierstijfheid te voorkomen, is al heel wat inkt gevloeid. We herinneren eraan dat spierstijfheid veroorzaakt wordt door de ophoping van microletsels in de spiervezels. Daarop volgt een ontsteking als gevolg van de "reiniging" van het celafval, en een oedeem. Dat oedeem zet de weefsels onder spanning en veroorzaakt op die manier pijn die meestal het hevigst is 24 tot 48 uur na de inspanning. "In de sportwereld leeft zeer sterk de overtuiging dat stijve spieren veroorzaakt worden door melkzuur", vervolgt Pierre Portero. "Dat klopt echter van geen kanten, want melkzuur wordt in maximum twee uur geëlimineerd. Trouwens, wie op zondag een bergtocht maakt, krijgt pas op dinsdag pijn in de benen!" Vandaar dat geen enkele massage spierstijfheid kan voorkomen of kan verdrijven als ze eenmaal is opgetreden. Wel veroorzaakt massage vaak een gevoel van welbehagen, en da's op zich al een reden om zich ermee te laten verwennen Samengevat: massage is vooral goed voor haar relaxerende werking. Zo werd van de Italiaanse wielrenner Claudio Chiapucci gezegd dat hij in slaap viel zodra zijn Russische masseur zijn handen op diens gezicht legde! Dit heilzame effect is ongetwijfeld niet zozeer fysiologisch te verklaren, maar vooral te danken aan de doeltreffende, voor één keer niet-verbale communicatie tussen de atleet en zijn masseur.
Schrijf u gratis in op de newsletter van e-gezondheid !