Zo’n 15% van de geslachtsrijpe koppels gaat naar de dokter voor vruchtbaarheidsproblemen. Dat cijfer is de voorbije jaren sterk gestegen.
Maar welke factoren brengen de vruchtbaarheid van vrouwen in gevaar?
Onvruchtbaarheid: diverse oorzaken
Er zijn veel oorzaken voor onvruchtbaarheid en het probleem kan zich zowel bij mannen als bij vrouwen voordoen, soms zelfs bij beide partners. Uit een studie van de WGO blijkt dat:
- In 37% van de gevallen de onvruchtbaarheid bij de vrouw ligt.
- In 35% van de gevallen de man en de vrouw allebei onvruchtbaar zijn.
- In 8% van de gevallen alleen de man onvruchtbaar is.
- In 20% van de gevallen er geen enkele oorzaak voor de onvruchtbaarheid van het koppel gevonden wordt.
Vijand nummer één van vruchtbaarheid: de leeftijd van de vrouwen
De vruchtbaarheid van vrouwen is naar schatting optimaal tussen 18 en 31 jaar. Een meisje heeft bij haar geboorte ongeveer 6 miljoen eicellen. Die voorraad slinkt geleidelijk aan vanaf de puberteit. Eenmaal de dertig voorbij gaat het een stuk sneller.
Met 40 jaar kan de helft van de vrouwen al niet meer langs de natuurlijke weg zwanger worden. Met 50 jaar, bij het begin van de menopauze dus, heeft een vrouw geen 1000 eicellen meer.
Beginnende ovariële insufficiëntie is dan ook de eerste oorzaak van onvruchtbaarheid bij vrouwen boven de 35.
Risico’s voor de vruchtbaarheid van vrouwen waar iets aan te doen valt
- Overgewicht en obesitas
Zwaarlijvigheid veroorzaakt bij vrouwen vaak grote hormonale schommelingen en daardoor ook vruchtbaarheidsproblemen.
Vermageren kan het tij evenwel keren en de kansen op een zwangerschap vaak herstellen.
Stoornissen in de eisprong of zelfs anovulatie (uitblijven van de eisprong) komt vaak voor bij obesitas van het androïde type (vet is geconcentreerd in de taille). Er is ook een verband tussen overgewicht en het polycysteus ovariumsyndroom (polycysteuze eierstokken).
Opgelet: ook een te laag gewicht, bijvoorbeeld door anorexia, kan leiden tot stoornissen in de eisprong.
- Roken
Dat roken tijdens de zwangerschap af te raden is, spreekt vanzelf. Maar roken vermindert ook de vruchtbaarheid - niet alleen bij mannen, maar ook bij vrouwen.
Uit studies blijkt dat koppels waarvan minstens één van de partners rookt er bij een kinderwens langer over doen om zwanger te worden.
Ziektes die de vruchtbaarheid schaden
Heel wat ziektes kunnen de vruchtbaarheid verminderen. Bijna alle seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen leiden tot verminderde vruchtbaarheid.
Maar endometriose en het polycysteus ovariumsyndroom zijn de twee meest voorkomende boosdoeners.
- Endometriose
Zo’n 5 tot 10% van de vrouwen krijgt last van endometriose (goedaardige woekering van het baarmoederslijmvlies). Dat manifesteert zich in pijn tijdens de maandstonden en bij het vrijen. Bij endometriose groeien er stukjes weefsel in het buikvlies van het kleine bekken en op de eierstokken.
Endometriose leidt vaak tot vermindering van de voorraad eicellen. Het kan ook de innesteling van het embryo bemoeilijken.
Klik hier voor meer informatie over endometriose.
- Polycysteus ovariumsyndroom
Ongeveer 10 % van de vrouwen krijgt te maken met het polycysteus ovariumsyndroom. Het is vaak te wijten aan overgewicht.
Het syndroom manifesteert zich door
- een onregelmatige menstruatie;
- extra hoog gehalte aan androgene stoffen, wat zich kan uiten in acne en overdadige haargroei;
- aanwezigheid van grote hoeveelheid follikels (eiblaasjes) die de omvang van de eierstokken vergroten.
Klik hier voor meer informatie over het polycysteus ovariumsyndroom.
« Les troubles de la fertilité », rapport INSERM 2011 - WHO, Technical Report Series (1992). Recent Advances in Medically Assisted Conception. World Health Organization 820, 1-111.
