Wereldwijd hebben zo’n 100 tot 130 miljoen vrouwen en meisjes een vrouwenbesnijdenis of female genital mutilation (FGM) ondergaan, een gevaarlijke praktijk. Maar sinds enkele jaren is het mogelijk om deze vrouwen die in hun vrouwelijkheid beschadigd zijn met een relatief eenvoudige ingreep te 'herstellen'.
Awa was nog geen drie jaar toen haar tantes van vaders kant haar ouders ertoe overhaalden om haar zussen, nichten en zijzelf te laten besnijden. De ingreep gebeurde in het toilet, zonder enige vorm van hygiëne. Awa had nog een geluk bij haar ongeluk. Anders dan veel slachtoffers van besnijdenis (1) of infibulatie (2) liep ze geen infectie of bloedingen op. Maar de besnijdenis heeft hoe dan ook een zware impact gehad op haar leven als vrouw.
Besneden vrouwen en seksualiteit
Jarenlang blijft het onderwerp in het gezin van Awa taboe. Zelf beseft ze maar vaag welk onrecht haar is aangedaan. Pas als ze in de puberteit komt, wordt ze er zich ten volle van bewust. Ze gaat zich schamen voor de andere sekse en libido is haar compleet vreemd. Later komen dan de eerste seksuele relaties. Ze heeft wel enig gevoel in haar vagina, maar niets overweldigends. Erger nog, geleidelijk aan ontwikkelt ze een echt complex voor haar verminkte genitaliën. "Ik vond mezelf afschuwelijk! Ik schaamde me ervoor, ik wou me er niet laten strelen of kussen. Ik wou er zelfs niet laten naar kijken. Ik had het gevoel iets te missen, ik voelde een leegte, bijna een handicap. Ik voelde me niet volwaardig."
Reconstructie van de clitoris
Vandaag kunnen vrouwen zoals Awa worden geholpen met een clitorisreconstructie. Het principe is relatief eenvoudig. Bij de besnijdenis wordt enkel het zichtbare deel van de clitoris weggesneden. De clitoris is in feite zo’n twaalf centimeter lang. Het volstaat dus om het littekenweefsel weg te halen en op zoek te gaan naar de basis van de clitoris, om die los te maken van de pubis en weer een zichtbaar deel te reconstrueren. De ingreep duurt nog geen uur en gebeurt onder volledige narcose.
Wat zijn de resultaten? Volgens dr. Foldès, de uitvinder van de methode, is het bijna altijd mogelijk om de pijn weg te nemen die wordt veroorzaakt door het litteken van de verminking. Zo’n 60 tot 70% van de geopereerde vrouwen ondervindt ook nieuwe seksuele prikkels en gevoelens. En in 8 van de 10 keer krijgen de vrouwelijke genitaliën door de reconstructie weer een normale anatomische vorm.
(1) Vrouwenbesnijdenis is het gedeeltelijk of volledig wegsnijden van de clitoris en/of de kleine schaamlippen.
(2) Infibulatie is het gedeeltelijk of volledig uitsnijden van de uitwendige genitaliën van de vrouw waarbij de vaginale opening wordt dichtgenaaid, op een heel kleine opening na.
(3) Awa werd geopereerd door dr. Martin Caillet, gynaecoloog in het CHU Saint-Pierre, Brussel.