Op 6 februari is de balans ronduit alarmerend: de vogelpest (ook wel vogelgriep genoemd) heeft in Azië achttien dodelijke slachtoffers gemaakt (dertien in Vietnam, vijf in Thailand), en miljoenen kippen zijn ondertussen geslacht.
De vrees over een mogelijke intermenselijke besmetting is toegenomen, en dus vraagt de WGO de internationale gemeenschap met aandrang om bijzonder goed op te letten voor deze epidemie, die wel eens zou kunnen uitgroeien tot een pandemie als het vogelgriepvirus (influenza A - H5N1) zich zou vermengen met het menselijk griepvirus (gewone griep of influenza A - H3N2). Als die catastrofe zich inderdaad voordoet - tien Aziatische landen zijn immers al getroffen - , zou Australië het volgende slachtoffer kunnen zijn, waarna het virus wellicht heel de wereld zou teisteren (in dat geval zou het aantal slachtoffers veel hoger liggen dan bij SARS). Tot het tegendeel bewezen is, is de vogelpest bij de mens echter beperkt tot personen die - via aanraking of inademing - in contact komen met gevogeltedrek of met slijm van pluimvee of vogels. Dat verklaart meteen waarom de epidemie precies in Azië uitbrak, waar mens en dier dicht op elkaar leven. We benadrukken dat ondertussen bewezen is dat de Duitse vrouw die er een tijdlang van verdacht werd de vogelpest te hebben opgelopen tijdens een recent verblijf in Thailand, geen draagster is van de dodelijke kiem.
Wat zijn de voedingsrisico's?
Het risico dat het virus overgedragen wordt via besmet vlees, moet als klein en zelfs verwaarloosbaar worden beschouwd. We laten hierover de directeur aan het woord van een Frans laboratorium voor vogel- en varkensonderzoek: "Het H5N1-virus wordt overgedragen door te ademen in een besmette atmosfeer. Het vlees van een besmette kip is echter hoe dan ook zichtbaar aangetast en vertoont bloedingsletsels. Maar zelfs als het geconsumeerd zou worden, zouden de vogelpestvirussen niet bestand zijn tegen een temperatuur van 60°C gedurende vijf minuten. Het bakproces vernietigt dan ook het virus. En ook liefhebbers van kippentartaar lopen geen risico's: de virussen worden vernietigd door de zuurtegraad (pH) van de maag." Hoe dan ook: de Europese Commissie verwijt Thailand een gebrek aan transparantie en heeft een embargo afgekondigd op gevogelte uit dat land, dat trouwens het enige is dat er uitvoert naar de Europese markt.
Welk vaccin?
Verschillende farmaceutische bedrijven hebben aan Azië gratis honderdduizenden vaccins geleverd tegen gewone menselijke griep, op verzoek van de WGO. Het griepvaccin is weliswaar niet doeltreffend tegen vogelgriep, maar zou wel co-infecties gewone griep-vogelgriep kunnen vermijden die de menselijke overdracht van het virus kunnen bevorderen. Momenteel bestaat er dus nog geen vaccin tegen het nieuwe virus. Het onderzoek is volop aan de gang, maar zal vermoedelijk nog maanden duren. Griepvaccins worden immers traditioneel gemaakt uit bevruchte kippeneieren. Het H5N1-virus is echter bijzonder dodelijk voor kippenembryo's. Vandaar dat er een nieuwe techniek - de zogenaamde geïnverteerde of omgekeerde genetica - moet worden uitgetest vóór er een vaccin kan worden samengesteld. Daarbij wordt via genetische engineering de entstam rechtstreeks geproduceerd door de meest immunogene virusgenen met de uiteinden aan elkaar te verbinden. Toch heeft nog geen enkel vaccin dat is aangemaakt met die techniek al alle klinische testfasen op de mens doorlopen. Bovendien heeft MedImmune, een Amerikaans biotechnologiebedrijf, een wereldpatent aangevraagd op deze techniek, wat een remmende factor zou kunnen zijn.