Het takotsubosyndroom is de Japanse term voor een hartspierziekte die wordt veroorzaakt door stress. Het syndroom werd een twintigtal jaar geleden voor het eerst beschreven in Japan. Studies uit 2015 en 2016 hebben intussen nieuwe inzichten opgeleverd: het volledige spierweefsel van de hartkamers kan worden aangetast; de sterftekans ligt in de buurt van die bij een myocardinfarct of hartinfarct en het zijn niet alleen plotselinge heftige emoties door stress of verdriet die het hart kunnen verlammen. Ook vreugde, zo blijkt nu, kan het hart ‘breken’.
Takotsubo, een schijninfarct
Takotsubo of het gebrokenhartsyndroom werd in de jaren 1990 voor het eerst duidelijk beschreven met de technieken van de moderne beeldvorming. De naam dekt precies wat cardiologen voorheen stresscardiomyopathie noemden, zelfs ook voorbijgaande problemen met de hartspier die niet werden vastgesteld door de cardiologen.
De symptomen van het takotsubosyndroom doen sterk denken aan een acuut coronair syndroom. Maar het gaat om een schijninfarct dat niet verward mag worden met een echt hartinfarct, om verschillende redenen. Bij takotsubo herstelt het hart zich spontaan binnen twee tot drie weken - wat bij een hartinfarct niet gebeurt - en is er geen blijvende schade. Ook de fysiologische pathologie verschilt sterk in beide gevallen. Een hartaanval wordt veroorzaakt door afsluiting van de kransslagaders als gevolg van arteriosclerose, waardoor een deel van de hartspier afsterft. Bij takotsubo zijn de kransslagaders gezond (er is geen weefselversterf/geen vernauwing van de kransslagader). Het defect doet zich alleen voor in de hartspier zelf en er is dus geen verband met de kransslagader.
Wat gebeurt er bij takotsubo?
Door hevige stress komen er plots grote hoeveelheden catecholamines vrij (neurotransmitters, waaronder dopamine, adrenaline en noradrenaline). Daardoor gaat het hart trillen en trekt het niet meer samen. “Zowel bij takotsubo als bij een hartinfarct is het klinisch beeld erg gelijkend”, aldus prof. Damien Logeart, cardioloog in het Hôpital Lariboisière (Parijs). “Er is de vaak typische pijn in de borst die vaak gepaard gaat met ademhalingsproblemen en/of ademnood (eventueel ook hartkloppingen, misselijkheid, braken, onwel worden en flauwvallen), maar ook met onregelmatigheden op het elektrocardiogram en een toename van de hartenzymen”.
(1) Cardiol., 2016; 117: 775-780 ; (2) N Engl J Med 2015; 373:929-938 ; (3) DOI: http://dx.doi.org/10.1093/eurheartj/ehv757 ehv757 First published online: 2 March 2016 ; (4) J Am Coll Cardiol 2009 ; 54 (2) : 180-181
D’après un entretien avec le Pr Damien Logeart, cardiologue à l’hôpital Lariboisière (Paris)
