Blog : " Blog van de redactie "
U hebt onlangs in de media allicht de titel gelezen: roodharigen zouden “met uitsterven bedreigd zijn door de klimaatverandering”.
Het is een grappige titel die zich perfect leent voor grapjes. Maar in werkelijkheid is er niets van aan.
Vanwaar komt het idee dat roodharigen zouden verdwijnen door de klimaatopwarming?
Het komt niet uit een ernstige wetenschappelijke studie. Het is gewoon de mening van een arts die een Schots bedrijf voor DNA-onderzoek runt.
Het uitgangspunt is weliswaar min of meer correct: het gen dat bij de mens verantwoordelijk is voor rode haren heeft te maken met een gebrek aan licht. Mensen met rood haar zijn heel gevoelig voor zonlicht, waardoor ze makkelijk zonnebrand oplopen. Anderzijds wakkert die gevoeligheid de aanmaak van vitamine D aan en zonder die vitamine kunnen we niet leven. Een goeie zaak dus voor mensen die op plekken wonen waar veel bewolking is.
Maar vanaf hier gaat het mis. Volgens diezelfde arts zou het gen door de opwarming van het klimaat verdwijnen, net zoals het koelere klimaat een gen voor rode haren heeft doen ontstaan.
Dit is pure speculatie. Om te beginnen omdat warmte en zonnig weer niet per se samenhangen – anders zouden we in de sauna bruinen. Dat het nu warmer is dan vroeger is een feit. Dat Schotland, het land van de roodharigen, nu meer zon heeft is daarentegen helemaal niet zeker.
Bovendien verdwijnt een gen niet zo gemakkelijk. De roodharigen zijn dan wel in de minderheid, maar het gen voor rode haren is verre van zeldzaam (in Schotland zou 40% van de bevolking drager zijn van het gen).
Het echte probleem
De pers neemt wel vaker klakkeloos wetenschappelijke hypothesen over die weinig onderbouwd of zelfs compleet geschift zijn. Het is ook duidelijk dat dit soort verklaringen wordt gedaan om publiciteit te maken voor het Schotse bedrijf.
Maar het storende eraan is het plezier waarmee het idee herhaald wordt, en op de koop toe met een problematische woordkeuze. Wetenschappelijk gesproken verwijst de term ‘uitsterven’ namelijk naar het uitsterven van een soort, maar roodharigen zijn geen soort. Het zijn gewoon mensen met een bepaalde huids- en haarkleur.
Achter dit alles gaat het idee schuil dat roodharigen “anders” zijn. Om de een of andere onduidelijke reden is het blijkbaar niet choquerend om op een humoristische toon – soms heel wrede – grappen over dit onderwerp te vertellen of de volledige verdwijning van mensen ter sprake te brengen. Jammer dat dit onrecht zelf niet zo gauw de wereld uit zal zijn is!
