Osteoporose (in de volksmond ook wel botontkalking genoemd) is een chronische aandoening van het bot waardoor de sterkte van het bot vermindert.
Osteoporose
Osteoporose (in de volksmond ook wel botontkalking genoemd) is een chronische aandoening van het bot waardoor de sterkte van het bot vermindert. Door botverlies worden botten steeds brozer. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot botbreuken en het spontaan inzakken van ruggenwervels. Osteoporose gaat vaak samen met een afname van spierkracht. Hierdoor worden lenigheid en behendigheid beperkt. De kans op misstappen en vallen neemt daardoor toe.Bij vrouwen ontstaat osteoporose veelal na de menopauze. Een gebrek aan oestrogenen hangt daarmee samen. Op hoge leeftijd komt osteoporose ook regelmatig bij mannen voor.Onder primaire osteoporose wordt verstaan het verschijnsel dat de botdichtheid vanaf ongeveer het vijfenvijftigste jaar afneemt. Dat is een normaal ouderdomsverschijnsel, en dus geen ziekte.Van secundaire osteoporose is er sprake wanneer de botontkalking een andere oorzaak heeft dan ouderdom. Dat is bijvoorbeeld het geval bij mensen die Prednison of andere corticosteroïden gebruiken en mensen die lijden aan bijvoorbeeld amenorroe of verhoogde werking van de schildklier (hyperthyreoïdie). In deze gevallen komt de botontkalking bovenop de afname van de botdichtheid en is medisch ingrijpen wenselijk en geboden.
Kenmerken en symptomen
Osteoporose is een skeletaandoening waarbij een lage botmineraaldichtheid een grotere breekbaarheid van het bot tot gevolg heeft. Naast botmineraaldichtheid zijn vooral leeftijd, geslacht, erfelijke factoren en de kans op een val de belangrijkste belangrijkste factoren voor het ontstaan van botfracturen.De botmineraaldichtheid bereikt bij mensen tussen het vijfentwintigste en dertigste levensjaar een piek en neemt vanaf het veertigste jaar af. Bij vrouwen vindt rond de menopauze gedurende enkele jaren een versnelde botafbraak plaats; hierdoor lopen vrouwen op latere leeftijd een groter risico op osteoporotische fracturen dan mannen. VoorkomenOsteoporose geeft als zodanig geen klachten, maar wordt pas opgemerkt als er een botbreuk ontstaat. Prevalentiecijfers in de huisartsenpraktijk zijn als volgt:
- 1 op 1000 mannen en 2,5 per 1000 vrouwen;
- voor 75-plussers is de prevalentie 3 per 1000 mannen en 11 per 1000 vrouwen.
KlachtenKlachten die kunnen wijzen op osteoporose zijn onder andere rugpijn halverwege het onderste deel van de rug, allerlei pijntjes in bijvoorbeeld handgewrichten, en uiteraard botbreuken. De vrouw struikelt, valt en probeert de val met haar handen te breken. Deze breuk is meestal weer eenvoudig te herstellen met gipsverband. Een heup breken is ernstiger. Een val op het zitvlak kan zo'n heupbreuk veroorzaken.Tijdens het lange genezingsproces zijn bedlegerige vrouwen in zo'n geval zeer vatbaar voor longontsteking en trombose (bloedstolsel dat zich aan de wand van een bloedvat hecht en tot afsluiting daarvan kan leiden).