Orale anticonceptie is in onze contreien nog altijd de meest gebruikte methode van anticonceptie. Ze is doeltreffend, gebruiksvriendelijk en wordt meestal goed verdragen. Toch kan het gebeuren dat de patiënte andere niet-medicamenteuze of hormonale methoden verkiest, of dat haar medische geschiedenis dat opdringt.
Anticonceptie: de Pearl-index
De betrouwbaarheid van elke anticonceptiemethode wordt uitgedrukt met de Pearl-index. Die geeft het aantal zwangerschappen aan bij honderd koppels die een jaar samenleven en die deze methode gebruiken. Bij wijze van voorbeeld: de Pearl-index voor de pil is theoretisch 0,3% bij perfect gebruik en 8% bij gebruik in de praktijk of zogeheten typisch gebruik.
1. Anticonceptie: de zogeheten natuurlijke methoden
Coïtus interruptus (terugtrekken)
Dit is een wat lastige en voor het koppel soms frustrerende methode die ook niet erg betrouwbaar is (Pearl-index theoretisch minstens 4% en bij gebruik in de praktijk 27%).
De methodes van periodieke onthouding
Ze zijn gebaseerd op het principe van zelfobservatie. Vrouwen moeten hun lichaam dus goed kennen en het koppel moet ook sterk gemotiveerd zijn, want deze methodes zijn behoorlijk lastig.
De Ogino-Knausmethode
Deze methode wordt ook wel de kalendermethode genoemd. Hierbij rekent de vrouw uit in welke periodes ze normaal niet vruchtbaar is. Ze houdt daarbij rekening met twee factoren. Eén: de eisprong vindt telkens 14 dagen voor aanvang van de maandstonden plaats. En twee: de levensduur van de spermatozoïden is drie dagen. Voor een cyclus van 28 dagen valt de periode van onthouding dus normaal tussen de 10de en de 17de dag van de cyclus. Deze methode houdt wel geen rekening met onregelmatige cycli en ze is ook maar matig betrouwbaar (Pearl-index 9% bij perfect gebruik).
De temperatuurmethode
De vrouw moet elke ochtend haar temperatuur nemen, nuchter en altijd op hetzelfde tijdstip. Bij de eisprong stijgt de temperatuur lichtjes met enkele tienden graden. Die stijging duurt voort tot aan het eind van de cyclus. De vrouw weet dan dat ze maar vanaf de derde dag na de stijging en tot aan haar volgende maandstonden mag vrijen. Deze methode is erg lastig en beperkend, maar ze is wel relatief betrouwbaar (Pearl-index van 1% bij perfect gebruik). Ze wordt heel vaak gecombineerd met de Oginomethode (of sympto-thermale methode), waardoor er meer dagen voor seksuele betrekkingen vrij komen (Pearl-index van 2% bij perfect gebruik). Deze methodes zijn de dagen waarop de vrouw vruchtbaar is ook te combineren met een zaaddodend middel, of met het mannelijke of vrouwelijke condoom.
De Billingmethode (onderzoek van cervixslijm)
De vrouw brengt twee vingers in de vagina of de schede en trekt wat slijm van de baarmoederhals los. Als het slijm doorzichtig is en draden vormt, is het moment van de eisprong dichtbij. Het koppel moet dan tot drie dagen na het verdwijnen van dat slijm wachten om te vrijen. Deze methode is relatief betrouwbaar, maar ze moet wel worden aangeleerd en vraagt een zekere oefening. De Pearl-index is bij perfect gebruik 3%.