OCS of obsessieve compulsieve stoornissen worden onder de angststoornissen geklasseerd.
Ze komen vaak voor en zijn vandaag algemeen bekend.
Dat heeft wel als gevolg dat we kleine manieën of hebberigheden nogal makkelijk meteen als een OCS gaan zien.
Maar wat zijn de echte criteria om de diagnose van OCS te stellen?
OCS, obsessies en dwangmatig gedrag
Laten we beginnen met de definitie. Een OCS is een obsessieve compulsieve stoornis, dat wil zeggen een obsessie en/of een dwanghandeling. Maar wat betekent dat precies?
Een obsessie is een gedachte die steeds opnieuw terugkeert, iemand helemaal in beslag neemt zonder dat hij ze nog kwijtraakt en die negatieve gevoelens oproept. Dat kan dus een gedachte zijn, maar ook een drang of een beeld.
Een dwanghandeling is repetitief gedrag dat concreet is (de handen wassen, een deur op slot doen) of mentaal (bidden, bepaalde woorden in het hoofd herhalen) en waarmee iemand een gebeurtenis of een situatie hoopt te vermijden.
Een OCS is een dwanghandeling als reactie op een obsessie. Iemand die geobsedeerd is door het feit dat hij mogelijk besmet is met een microbe zal dwangmatig zijn handen wassen. Dat gedrag is onaangepast omdat het niet in verhouding staat tot de realiteit.
In sommige gevallen is er zelfs geen enkel verband tussen de obsessie en het dwangmatig gedrag enerzijds en de werkelijkheid. Iemand kan bijvoorbeeld voorwerpen dwangmatig oplijnen of in een bepaalde volgorde zetten omdat hij denkt dat zijn familieleden in een verkeersongeluk zullen omkomen als hij dat niet doet.
OCS: duidelijke hinder en in het volle besef
Om van een OCS te kunnen spreken, volstaan een obsessie en dwangmatig gedrag niet. De persoon in kwestie moet er in zijn dagelijkse leven ook duidelijk hinder van ondervinden.
De dwangmatige gedragingen nemen meer dan een uur per dag in beslag.
De patiënt ziet volledig in dat zijn obsessies irrationeel en pathologisch zijn en hij lijdt eronder.
De OCS heeft een sterke weerslag op het privé- en professionele leven van de persoon in kwestie.
Bij een OCS is de patiënt er zich ten volle bewust van dat zijn gedrag onaangepast is, maar dat besef volstaat niet om de OCS te overwinnen.
DSM-IV