De omgeving van de kankerpatiënt is een belangrijke verbindingsfiguur tussen de arts en de zieke, tussen het leven in het ziekenhuis en erbuiten, tussen de verzorging en de periodes van rust, tussen de familiale en de professionele bezigheden… Maar ook de mensen rond de patiënt worden door de kanker door elkaar geschud. Ze mogen niet bang zijn voor hun gevoelens of angsten en ook niet aarzelen om hulp te vragen, want ook zij hebben die heel hard nodig.
De mededeling van kanker: een harde klap voor de zieke én zijn omgeving
De diagnose van kanker horen, is zowel voor de zieke als zijn omgeving een schok. Maar al heel snel wordt diezelfde omgeving de steun en toeverlaat van de zieke.
Na de schok bij het horen van de diagnose kanker worden de zieke en zijn omgeving terecht overspoeld door gevoelens van angst en ontreddering. Het zou fout zijn om die gevoelens of het verlies van controle als gevolg van de paniek (kanker roept altijd de gedachte van de dood op) niet toe te laten. Uit een enquête (1) blijkt dat 72% van de patiënten tevreden is met hoe de situatie werd beleefd; bij de mensen rondom hen is dat slechts 38%!
Als die periode van shock eenmaal voorbij is, zal de omgeving, - de partner, een van de ouders, een vriend… - een nieuwe rol moeten aanleren en zijn plaats zoeken, zonder daarbij zijn eigen leven op te offeren. De eerste periode is cruciaal, want ook deze mensen zullen de ziekte moeten begrijpen en er zich aan aanpassen, ze zullen moeilijke boodschappen moeten verwerken, die delen met de zieke, en de reacties en gevoelens van de andere moeten proberen te begrijpen.
De omgeving zal de organisatie van het dagelijkse leven moeten overnemen en dat ook reorganiseren. Maar ze zal ook moeten communiceren, problemen opsporen en psychische, logistieke en administratieve steun bieden. Ze zal ook de rol van tussenpersoon moeten spelen tussen de patiënt en het ziekenhuis.
Gevoel van onmacht mag!
Het is normaal dat de partner het gevoel heeft de situatie niet de baas te kunnen! Zeker als de zieke gewoonlijk de sterke figuur binnen de relatie was. In het andere geval zal de zieke nog meer gaan steunen op zijn partner. De ziekte kan ook tot misverstanden en onbegrip leiden of verdrongen zaken weer naar boven halen. Ook hiermee zullen beide partijen moeten leren omgaan.
En wat als er kleine kinderen zijn? Probeer ze met de realiteit te confronteren en steun ze. Als u dat niet doet omdat u ze wilt sparen en beschermen, blijven ze misschien met heel veel angsten zitten of gaan ze zich schuldgevoelens aanpraten en zich het ergste inbeelden. Probeer een vertrouwensklimaat te scheppen waarin de kinderen hun vragen durven stellen. Alleen zo kunt u ze geruststellen, want ze krijgen de kans om hun angst te uiten en hebben het gevoel dat hun gevoelens serieus worden genomen.
Franse ‘Ligue nationale contre le cancer’, Vivre, september 2011.
(1) (www.astrazeneca.fr)