Is vasten efficiënt in het bestrijden van kanker of van de bijwerkingen van chemotherapie? Het zou maar al te mooi zijn. In werkelijkheid blijkt vasten vooral gevaarlijk en zelfs contraproductief te zijn. Zo stellen de beschikbare wetenschappelijke studies.
Kanker: vanwaar het idee dat vasten zou helpen?
Al enkele jaren duikt in de media geregeld het idee op dat voedselrestrictie - vasten dus - zou helpen om kankercellen te bestrijden en/of de werkzaamheid van de behandeling te verhogen of de bijwerkingen van de therapie te verminderen.
Het hele idee vertrekt van een feitelijke vaststelling: een van de typische kenmerken van kankercellen is dat ze zich snel vermeerderen - sneller dan gezonde cellen - en daarvoor dus meer voedingsstoffen nodig hebben. Een constante en regelmatige aanvoer van voedingsstoffen zorgt dan ook voor een optimale groei van die cellen. Van die vaststelling naar het idee dat vasten de cellen als het ware zou uithongeren en de groei van de tumor dus zou afremmen, is maar een kleine stap die sommige mensen blijkbaar zonder aarzelen zetten. Studies in vitro (op cellen in een kweekmedium in een laboratorium) en preklinische studies (bij dieren) suggereren - met weliswaar veel kritische noten en soms contradicties - dat dit de groei van de tumor zou tegengaan of bij chemotherapie zelfs de gezonde cellen zou beschermen.
Toch is het wetenschappelijk niet correct om het handjevol beschikbare studies te veralgemenen en conclusies te trekken voor alle kankersoorten, of om de resultaten van de studies zomaar uit te breiden naar mensen, waarschuwt prof. Christophe Moinard van de universiteit van Grenoble en het ‘Laboratoire de Bioénergétique Fondamentale et Appliquée’, INSERM U 1055: “Momenteel is er nog geen enkel experimenteel verkregen gegeven dat bewijst dat vasten tumorcellen zou kunnen helpen bestrijden ook bij de mens al bevestigd.”
Vasten schaadt ons immuunsysteem
Ons lichaam heeft nog een ander type cellen die zich net als kankercellen snel vernieuwen en die ook een regelmatige aanvoer van voedingsstoffen nodig hebben: de immuuncellen (lymfocyten, macrofagen, enz.). De mate waarin ons immuunsysteem in staat is om ons te verdedigen, bijvoorbeeld tegen tumoren, hangt daarom voor een groot deel af van de hoeveelheid aangevoerde voedingsstoffen. Vasten verzwakt met andere woorden het immuunsysteem.
Prof. Christophe Moinard: “Een andere parameter die we ook moeten bekijken als we vasten als aanpak zouden overwegen bij kanker is dat kanker vooral oudere mensen treft (40% van het aantal gevallen van kanker komt voor bij 75-plussers). Een bejaarde persoon doen vasten helpt zijn immuunsysteem gewoon om zeep! Na een periode van vasten herstelt de immuunwerking zich bij een bejaarde namelijk niet, wat bij jongere mensen wel het geval is. Vasten is in dit geval dus contraproductief als hulp bij de bestrijding van kanker”.
