Wie heeft niet al eens last van jeuk hier of daar? De medische term voor dit fenomeen is pruritus. Misschien vindt u het onderwerp niet zo belangrijk. Toch zou het verkeerd zijn om te licht te gaan over jeuk.
In 10% van de gevallen moet jeuk behandeld worden
Pruritus of jeuk is een onaangenaam gevoel waardoor we de neiging hebben om te gaan krabben. Uit een van de weinige enquêtes over dit fenomeen * - het gaat om een Franse enquête - blijkt dat pruritus vrij vaak voorkomt: bijna 30% van de mensen zegt de afgelopen zeven dagen ergens op zijn lichaam last te hebben gehad van jeuk. Bij een kleine 9% ging het naar eigen zeggen om hevige jeuk. De impact van jeuk op de levenskwaliteit is ook allesbehalve verwaarloosbaar. Mensen met atopische dermatitis (eczeem) zijn zich soms twee uur per dag aan het krabben!
Prof. Laurent Misery, directeur van het ‘laboratoire de neurobiologie de la peau’ (universiteit van Brest) en van de afdeling dermatologie van het CHU van Brest, is medeauteur van de studie en zegt hierover: “ Pruritus kan even intens en onleefbaar zijn als pijn. Maar het probleem wordt verwaarloosd en is nog altijd te weinig bekend, hoewel het even vaak voorkomt als pijn. De reden is dat zowel de patiënten als zorgverleners jeuk - ten onrechte - als minder erg beschouwen. De patiënten krijgen ook voortdurend te horen: “Niet krabben”, waardoor er een soort sfeer van schuld wordt gecreëerd. Het is ook een echte vicieuze cirkel: hoe meer iemand krabt, hoe meer jeuk hij zal krijgen. Als pruritus hinder begint te geven bij de dagelijkse activiteiten, moet men een arts raadplegen. Wacht zeker niet te lang en ga naar de dokter zodra u algemene klachten ontwikkelt zoals nervositeit, slaapstoornissen of zelfs een depressie die door hevige of langdurige pruritus wordt veroorzaakt. Elke type jeuk dat een zware lichamelijke en psychische impact heeft, moet serieus genomen worden. Jeuk heeft altijd een oorzaak; die moet opgehelderd en behandeld worden”.
Dermatose, diabetes of angststoornissen kunnen jeuk veroorzaken!
Niet alleen huidziektes veroorzaken jeuk en de oorzaken van pruritus zijn heel divers:
- In 90% van de gevallen is pruritus terug te voeren op een huidziekte. De grote meerderheid van de dermatologische aandoeningen gaat - zeker als er een ontsteking aan de basis ligt - gepaard met jeuk. Dat bijvoorbeeld atopische dermatitis (eczeem) zijn, maar ook psoriasis, netelroos, waterpokken, lichen planus (ontstekingsziekte die de huid en de mondslijmvliezen aantast), schurft, enz.
- We denken er niet altijd aan, maar veel algemene ziektes zoals diabetes en nierfalen, maar ook andere endocriene ziekten (te lage of te hoge productie van schildklierhormonen) en bloedziekten (kanker van het lymfestelsel) veroorzaken jeuk die de levenskwaliteit op lange termijn ondermijnt. Veel diabetespatiënten hebben last van jeuk; soms leidt jeuk zelfs tot de diagnose van een tot dan toe onopgemerkte diabetes. Deze vorm van pruritus is gedeeltelijk toe te schrijven aan een beschadiging van het zenuwstelsel (neuropathische component) die een branderig en prikkend gevoel teweegbrengt.
- Ook sommige andere ziekten waarbij de zenuwen zijn aangetast, leiden vaak tot pruritus. Dat is onder meer zo met de zogenaamde dunnevezelneuropathieën, ziektes die nog niet zo heel lang geleden zijn ontdekt en die veel vaker voorkomen dan algemeen wordt gedacht. De jeuk is bij deze aandoeningen vooral in de handen en voeten te voelen.
- Geneesmiddelen en toxische producten kunnen jeuk veroorzaken. Vooral bepaalde bloeddrukverlagende geneesmiddelen - zoals de conversie-enzyminhibitoren of ACE-remmers - geven van tijd tot tijd jeuk, maar ook penicilline (dat bovendien netelroosletsels veroorzaakt) en de meeste irriterende producten (huishoudproducten en cosmetische producten) veroorzaken jeuk. Maar er bestaan hierover ook hardnekkige mythes. Zo leiden sommige cholesterolverlagende geneesmiddelen zoals satines - in tegenstelling tot wat vaak wordt gehoord - niet speciaal tot pruritus.
- Insectenbeten en -steken gaan systematisch gepaard met jeuk. De jeuk is in eerste instantie ook een signaal dat erop attent maakt dat men gestoken is.
- Angststoornissen, depressies, enz.: in tegenstelling tot wat vaak gehoord wordt, komt jeuk van psychogene oorsprong heel weinig voor. Bij regelmatig voorkomende jeuk krijgen mensen na verloop van tijd vaak te horen dat het“Tussen de oren zit”. In werkelijkheid zijn deze vormen van jeuk maar goed voor 1% van de gevallen van pruritus. We mogen dus niet te hard van stapel lopen: het is niet omdat de oorzaak van de jeuk niet wordt gevonden dat we de jeuk moeten toeschrijven aan angststoornissen of depressies.
- Xerosis (droge huid) die veroorzaakt wordt door kou en een gebrekkige hydratatie van zogenaamde droge huidtypes geeft makkelijk jeuk.
Goed om te weten: geïsoleerde jeuk is nooit te wijten aan een allergie! Een allergie manifesteert zich via netelroos, eczeem of huidletsels die voortkomen van de reacties op geneesmiddelen die op de huid worden aangebracht of oraal worden ingenomen (toxidermie).
*Acta Derm Venereol 2012; 92: 449–581
D’après un entretien avec le Pr Laurent Misery, directeur du laboratoire de neurobiologie de la peau (Université de Brest) et du service de dermatologie CHU de Brest.
