Hoofdpijn in al zijn vormen is een veelvoorkomende klacht. Het is, net als zoveel klachten die de huisarts dagelijks te horen krijgt, een onbegrepen klacht.
Inleiding
Hoofdpijn staat boven aan het rijtje ongemakken die de mens in zijn dagelijks leven kan tegenkomen. Hoofdpijn - in zijn ernstigste vorm migraine - is een vaak onbegrepen klacht en over de definitie is men het zelfs niet helemaal eens. Sommige onderzoekers en artsen menen dat hoofdpijn een zo vaak voorkomende klacht is, dat deze eigenlijk niet hoeft te worden gedefinieerd. Ze gebruiken dan de term hoofdpijn voor een gewoonlijk pijnlijk, vervelend gevoel in het bovenste gedeelte van het hoofd.Hoofdpijn is vaak geen ziektebeeld op zichzelf, maar een begeleidend verschijnsel van vele ziektetoestanden en hangt vaak samen met de levenssituatie waarin de patiënt verkeert. Zo komt hoofdpijn bijna altijd voor bij bloedarmoede, een veelvoorkomend ziektebeeld bij kinderen en bejaarden. DefinitieOnder migraine verstaat men ernstige, aanvalsgewijs optredende hoofdpijn die meestal - maar niet altijd - tot één helft van het hoofd is beperkt. In de volksmond verstaat men onder migraine elk type ernstige hoofdpijn.Wetenschappers onderscheiden verschillende typen van ernstige hoofdpijnklachten, zoals:- klassieke migraine;- spanningshoofdpijn;- clustermigraine;- niet-klassieke migraine. Geschiedenis Reeds in de verre oudheid heeft men gezocht naar methoden en middelen om hoofdpijn en vooral de ernstige vormen, te bestrijden. Aan de hand van opgegraven schedels uit het Stenen Tijdperk heeft men de conclusie kunnen trekken dan het boren van gaten in de schedel een van de methoden was om te trachten hoofdpijn te genezen.Meer dan vijftien eeuwen voor Christus schreven de Egyptische geneesheren reeds recepten voor ter behandeling van hoofdpijn, met onder andere aftreksels van natron, modder, en botten van gekookte vis en verder honing en laudanum.Ook nam men in de oudheid vaak zijn toevlucht tot bijzondere symbolische behandelingsmethoden. Zo werd meer dan 4000 jaar geleden al geadviseerd het pijnlijke hoofd met een vis in te wrijven, in de hoop dat de pijn van het eigen hoofd in de vissenkop overging. Hoe ernstig hoofdpijn reeds in de oudheid ingreep in het sociale leven van de mens, blijkt wel uit een beschrijving gevonden op kleitafels van de Assyriërs: 'Hoofdpijn beukt als de golven; hoofdpijn, van zonsopgang tot zonsondergang; hoofdpijn brult en schreeuwt; in de zee, in de weidse aarde. Uit het oude China is bekend, dat acupunctuur vaak werd toegepast bij de behandeling van hoofdpijn, en deze methode die meer dan 3000 jaar geleden voor het eerst systematisch werd toegepast, wordt ook nu nog met relatief veel succes gebruikt. Het gebruik van kruiden is waarschijnlijk ook zo oud als de mensheid. In de Middeleeuwen werden aftreksels van bijvoet, venkel, betonie en alsem gebruikt naast - zeer grove methoden - de behandeling van hoofdpijn door een heet ijzer op de pijnlijke plek te houden.De verbazingwekkende reeks van behandelingsmethoden heeft zich tot in onze tijd voortgezet. Dit is een duidelijke aanwijzing dat onze kennis omtrent de oorzaak van hoofdpijn in vele gevallen tekortschiet en dat vele mensen baat hebben bij alternatieve methoden, omdat de meeste geneesmiddelen hetzij onvoldoende werken, hetzij veel bijwerkingen hebben.
Pijn
Pijn, en dus hoofdpijn of migraine, ontstaat door prikkeling van gevoelszenuwen. Pijn is het minst begrepen gevoelssysteem. De een ervaart pijn op geheel andere wijze dan de ander. Pijn heeft een sterk subjectief karakter; het is niet of nauwelijks uit te drukken in maat en getal.Hoofdpijn en vooral migraine heeft voor veel mensen een heel bijzondere betekenis. Maar ook pijn in het hoofd wordt men op dezelfde wijze gewaar als pijn in de rest van het lichaam, namelijk via dunne zenuwvezels, die zich bundelen tot zenuwen en die prikkels naar de hersenen transporteren.üet zou wel eens zo kunnen zijn dat rugpijn, buikpijn, pijn in de arm enzovoort, hetzelfde betekenen als hoofdpijn, maar het is nog steeds niet bekend waarom de ene mens zoveel meer last van hoofdpijn heeft dan de andere. Pijn en pijngeleiding blijken zeer ingewikkelde verschijnselen. De oorzaak van pijn is nog maar ten dele bekend. Zeker is dat pijn door verschillende soorten prikkels kan worden opgewekt. Om praktische redenen maakt men een verdeling van pijn in een viertal categorieën. - Pijn van korte duur, bijvoorbeeld en botbreuk, berustend op weefselbeschadiging. - Pijn die lang duurt en waarmee de patiënt leert leven, zoals bij reuma, meestal veroorzaakt door voortdurende prikkeling van zenuwen. - Pijn bij dodelijke ziekten zoals kanker, waarbij het kwaadaardige celproces de pijnvezels beschadigt en prikkelt. - Pijn die waarschijnlijk berust op spanning en stress, waarbij de pijngewaarwording berust op een hoge spanning van spieren en misschien ook op chemische stoffen die vrijkomen.Daar de hersenen zelf geen pijnprikkels rechtstreeks kunnen registreren omdat het hersenweefsel ongevoelig is, heeft men de bron van hoofdpijn, die we vaak in de hersenen lokaliseren, elders gezocht. Deze bron blijkt vooral prikkeling van pijngevoelige zenuwuiteinden binnen en buiten de schedel te zijn, maar niet in de hersenen zelf. De zenuwelementen liggen langs de bloedvaten, in de hersenvliezen en vooral ook in hoofd- en nekspieren. Pijn binnen de schedel kan optreden door rek aan de hersenvliezen n bloedvaten wanneer de hersenen verplaatst worden. De pijn kan ook door prikkeling van bloedvaten en hersenvliezen ontstaan door een ontstekingsproces, door bloedophoping en lokale gezwellen.