Obesitas slaat zowat overal in de westerse wereld toe en neemt stilaan de proporties van een epidemie aan.
Het begint met een paar overtollige kilo’s en die kunnen makkelijk oplopen, zeker bij mensen die obesitas bevorderende genen hebben.
Maar valt er echt niets aan te doen?
Wat kunt u doen om geen obesitas te krijgen?
Obesitas: een kwestie van leefgewoonten?
Tot eind vorige eeuw ging men ervan uit dat de leefstijl de belangrijkste oorzaak van obesitas was. We doen almaar minder inspanningen waarbij we calorieën verbruiken. Zo gebruiken we ten pas en ten onpas de auto, nemen liever de lift dan de trap. Er is bovendien overal verwarming en airco en dan is er ook nog het enorme aanbod aan calorierijke voeding.
Als iemand obesitas kreeg, was dat met andere woorden omdat hij te veel at en te weinig bewoog.
De enige oplossing om te vermageren, bestond erin meer te bewegen en minder te eten.
En net dat ‘minder eten’ heeft de deur wagenwijd opengezet voor de waanzinnigste vermageringsdiëten.
Obesitas: een kwestie van genen?
Maar de aanhoudende mislukkingen van het medische duo ‘caloriearm dieet – lichaamsbeweging’ hebben dat dogma in vraag gesteld, net op het moment waarop ons genoom in kaart werd gebracht.
Al vijftien jaar nu doen wetenschappers van over de hele wereld onderzoek om te begrijpen waarom de ene mens zomaar verdikt terwijl de andere in dezelfde levensomstandigheden nog geen gram bijkomt.
In die jaren zijn meer dan 70 genen geïdentificeerd die mensen gevoeliger maken voor obesitas, en er volgen er zeker nog. Het is zoals in een tv-reeks: bijna elke maand wordt een nieuw gen ontdekt.
Ze zijn er in alle soorten. Sommige genen beïnvloeden de eetlust, andere het verzadigingsgevoel of de hang naar vet, nog andere beïnvloeden de opslag van die vetten en zelfs de favoriete opslagplaats daarvoor (in de buikzone of de dijen). Er zijn ook genen die beletten dat andere genen hun werk doen en er zijn kleine chromosoomfragmentjes die gewoon de benen nemen (we weten nog niet waarom). Dat alles vergroot het risico op obesitas.
Niemand bezit die ontwrichtende genen allemaal tegelijk, maar een paar van die genen volstaan al om de hersenen en/of het vetweefsel (en nog andere organen) grondig op stelten te zetten en de kilo’s er zo te doen bijkomen.
Bouchard, C. The genetics of obesity: from genetic epidemiology to molecular markers Mol Med Today 1995, 1 : 45-50 - S. Jacquemont et al., Mirror extreme BMI phenotypes associated with gene dosage at the chromosome 16p11.2 locus, Nature, vol. 478, pp. 97-102, 2011. - D. Meyre et al., Genome-wide association study for early-onset and morbid adult obesity identifies three new risk loci in European populations, Nat. Genet., vol. 41, pp. 157-159, 2009.