De gemiddelde consument bestaat niet, zo blijkt uit de nieuwe studie van het OIVO die de verwachtingen, houdingen en gewoonten van de consument nagaat tegenover voeding.
De consumptietrends evolueren. De consument kiest zijn voedingsmiddelen volgens zes verschillende denkwijzen. Hoewel de meerderheid één welbepaalde logica volgt, zijn er ook heel wat consumenten die verschillende elementen combineren bij hun voedingskeuze. De diverse consumententypes werden bepaald op basis van 600 interviews die werden afgenomen in november-december 2005.
Zes groepen consumenten
* Gezelligheid: 50 % van de consumenten beschouwt eten en maaltijden als een stimulans voor de sociale samenhorigheid, als een middel om te genieten en vooral om anderen een plezier te doen. Eten is een aanleiding om samen te komen. Daarbij komen niet noodzakelijk speciale producten op tafel: de consument speelt liever veilig met vaste waarden die bij iedereen in de smaak vallen, zoals barbecue, kroketten of frieten. Die consumenten zijn meestal vrouwen, moeders, hoofdverantwoordelijken voor de aankoop in het gezin, die in Brussel in Wallonië wonen, tussen 30 en 49 jaar zijn en tot de middenklasse behoren. * Energie: 21 % van de consumenten beschouwt voeding als een bron van energie. Ze zoeken vooral naar basisproducten en volgen een gezond en doeltreffend eetpatroon dat niet veel van hun tijd in beslag neemt, zoals pastagerechten. Deze consumenten zijn meestal mannen, Nederlandstalig, tussen 30 en 49 jaar en behorend tot de hogere sociale groepen. * Zich valoriseren: voor 11 % van de consumenten is voeding een middel om te laten zien wie ze zijn, om zich te valoriseren in de ogen van de anderen, om (h)erkend te worden. Koken is daarbij geen valoriserende activiteit, behalve als ze het (bijna) als een professional onder de knie hebben. Ze kiezen daarbij merkproducten of producten van betere kwaliteit. Het gaat hierbij meestal om Nederlandstalige mannen boven de 50 jaar en uit de lagere sociale groepen. * "Surveilleren": 10 % van de consumenten beschouwt voeding als een mogelijk riskante verplichting. Ze letten op hun gezondheid en willen geen risico's lopen door wat ze eten. Ze volgen een behoorlijk strikt dieet en letten op alle parameters van een voedingsproduct. Het zijn meestal Nederlandstalige vrouwen van 50 tot 64 jaar uit de lagere sociale groepen. * Gemak: 6 % van de consumenten is in de eerste plaats op zoek naar gemak. Eten is voor hen een plezier, maar ze willen geen tijd besteden aan de bereiding. Ze laten zich bij hun keuzes leiden door het plezier van het moment, ook al spelen er nog andere parameters mee. Ze zweren bij kant-en-klare gerechten. Het gaat meestal om mannen die in Vlaanderen of Wallonië wonen, tussen 18 en 29 jaar of ouder dan 65 zijn en tot de middenklasse behoren. * Evenwicht: 2 % van de consumenten vindt dat eten een manier van zelfvorming is. Ze volgen geen welbepaald dieet, maar kiezen voor gezonde, evenwichtige en gevarieerde producten. Het zijn meestal Nederlandstaligen uit de middenklasse.
Voeding: een zeer beheerst plezier
Ook vandaag vindt de meerderheid van de consumenten nog plezier in eten en neemt ze daarvoor ook de tijd. Eten bevordert nog altijd de sociale samenhang, en ook de voedingswaarde wordt niet uit het oog verloren. Dat daarentegen één op de tien personen voeding als een mogelijk gevaarlijke verplichting beschouwt, is verontrustender. De voedselcrisissen hebben ongetwijfeld aanleiding gegeven tot die perceptie, maar anderzijds werd onze voeding nog nooit zo veel gecontroleerd als vandaag, op basis van uiterst strenge hygiëneregels.