Zoals Monsieur Jourdain in 'Le Bourgeois gentilhomme' van Molière niet wist dat hij in proza sprak, zo gebruiken wij ook psychologische principes zonder er ons bewust van te zijn. Wie die principes kent, kan ze nochtans nog beter gebruiken door ze op een nog subtielere manier toe te passen. Dat is ook het geval met het principe van Premack.
- "Mama, ik wil naar mijn vriend Luc..."
- "Prima, maar eerst moet je je schoolwerk afmaken."
Indien u kinderen hebt, kent u dit soort gesprekjes ongetwijfeld. Uw kind vraagt om iets aangenaams te mogen doen en u geeft hem zijn zin op voorwaarde dat hij eerst doet wat voor hem een karwei is. U kunt deze methode op een nog subtielere manier toepassen: stel uw kind, zonder te wachten dat hij het zelf vraagt, iets leuks voor, als 'lokmiddel' in feite, op voorwaarde dat hij een van die ontelbare dagelijkse karweien doet: douchen, zijn bed opmaken, zijn kamer opruimen, de tafel dekken, het gras maaien... Op zo'n ogenblik, zonder het zelf te weten wellicht, gebruikt u het principe van Premack, dat zegt dat "het mogelijk is een gedrag met een lage waarschijnlijkheid te verbeteren door beroep te doen, als lokmiddel, op een ander gedrag met een hoge waarschijnlijkheid". Anders gezegd, indien de waarschijnlijkheid dat uw kind uit eigen beweging de vaatwasmachine gaat leegmaken laag is en dat de waarschijnlijkheid dat hij met zijn Playstation gaat spelen zeer hoog is, kunt u de kans dat uw kind de vaatwasmachine toch leegmaakt verhogen door de twee activiteiten aan elkaar te koppelen.
Ethisch probleem?
Als opvoeder, merkt u dat het hier gaat om een soort manipulatie die niet echt ideaal is als het doel van een geslaagde opvoeding de zelfstandigheid van het kind is! Dit principe is nochtans zeer interessant. Door het principe van Premack te gebruiken, leert u het kind ook aan dat het dat principe ook op zichzelf kan toepassen of aan zichzelf kan opleggen. Het gaat er dus niet uitsluitend om het kind bevelen te geven, een aantal dingen toe te laten en andere te verbieden, maar ook om het te leren het principe op een zelfstandige manier op zichzelf toe te passen.
"Je hebt inderdaad veel huiswerk, maar je kan misschien iets leuks bedenken om jezelf te belonen wanneer je ermee klaar bent..." Zo leert u uw kind psychologische principes kennen,
aanpassen en op zichzelf toepassen. Dit is voor uw kind zeer waardevol in zijn groei naar zelfstandigheid. Wie durft immers beweren dat een ervaren en zelfstandige volwassene echt zin heeft om al die klusjes en karweien te doen die hem opgedrongen worden? U gebruikt het principe van Premack toch ook wanneer u zegt: "Ik ruim die papieren even op en dan maak ik mij een thee" of "ik trek eerst het onkruid uit dit bloemperk en dan ga ik naar het nieuws kijken op de televisie".
