‘s Nachts is er overal licht, waardoor we vaak niet kunnen inslapen. De hoeveelheid licht die computers, smartphones en tablets uitzenden, volstaat ruimschoots om onze biologische klok, onze slaap en uiteindelijk ook onze gezondheid te ontregelen. We staan even stil bij de lichtvervuiling en de gevolgen ervan en geven zes tips mee om weer de slaap te vatten.
Lichtvervuiling verstoort onze biologische klok, onze slaap en dus ook onze gezondheid
Kunstlicht domineert tegenwoordig onze leefomgeving, zowel binnen als buiten, waardoor we vaak blootstaan aan sterke lichtvervuiling. Dat blijft niet zonder gevolgen voor onze slaap. De verlichte – en vaak knipperende - reclameborden beletten ons bijvoorbeeld om de slaap te vatten en om daarna in een diepe, herstellende slaap te raken. Via verduisteringsluiken of –gordijnen kunnen mensen die sterk aan het licht blootstaan deze ongemakken omzeilen. Ook mensen die ‘s nachts werken, ondervinden de gevolgen van al dat licht. Overdag kunnen ze niet slapen door het natuurlijke licht, en het kunstlicht ‘s nachts verstoort hun biologische klok grondig.
LED-verlichting verstoort onze biologische klok
Geleidelijk aan zijn LED-lampen onze straten en woningen gaan domineren. Deze energiezuinige diodes hebben een grote lichtintensiteit. Blootstelling aan LED houdt niet alleen een risico in om verblind te raken. Het heeft ook een potentieel schadelijk effect op het netvlies en het verstoort de slaap. Tegenwoordig hebben alle flatscreens LED (televisie, tablets, smartphones) en we gebruiken ze vaak tot ‘s avonds laat. Die nachtelijke blootstelling ontregelt onze biologische blok en belet ons om de slaap te vatten.
Hoe ontregelt de verlichting ons lichaam?
Licht stimuleert. Het kunstlicht waaraan we ‘s nachts worden blootgesteld, verhindert de slaap activerende neuronen om hun werk te doen en prikkelt andere zenuwcentra die een rol spelen in het wakker-zijn. Daadoor wordt het inslapen bemoeilijkt en vertraagd.
Verminderde productie van melatonine, het slaaphormoon
Kunstlicht verstoort ook de afscheiding van melatonine ‘s nachts. Dat hormoon speelt een directe rol in de slaap en helpt ons slaap- en waakritme regelen, onze biologische klok dus. Studies hebben de effecten van LED-licht op onze melatonineproductie al aangetoond. Uit een recente studie bij studenten blijkt dat na twee uur op de iPad ‘s avonds laat (tussen 23 uur en 1 uur) de melatonineproductie drie tot zes keer kleiner was dan normaal. Dit hormoon is nochtans van cruciaal belang voor het inslapen en is overdag zo goed als niet aanwezig. Het wordt alleen ‘s nachts geproduceerd, maar wel op voorwaarde dat onze ogen niet te veel licht opvangen.
Czeisler C.A., Nature, 497, S13 (23 May 2013), doi:10.1038/497S13a, http://www.nature.com/nature/journal/v497/n7450_supp/full/497S13a.html#author-information. Wood B. et al., Applied Ergonomics, 44 (2) : 237-40, march 2013, http://dx.doi.org/10.1016/j.apergo.2012.07.008. Agence nationale de sécurité sanitaire de l'alimentation, de l'environnement et du travail, 25 octobre 2010..
