De ziekte van Parkinson is een frequente ziekte, vooral op oudere leeftijd. De ziekte begint zeer insidieus en wordt gekenmerkt door enkele typische symptomen. Mannen worden tweemaal vaker aangetast dan vrouwen en in 5 tot 10% van de gevallen vindt men een familiale predispositie. In België lijden 25 tot 30.000 mensen aan de ziekte van Parkinson.
De drie belangrijkste klinische tekenen van de ziekte van Parkinson zijn
- Akinesie: het belangrijkste en hinderlijkste symptoom. De bewegingen zijn trager, minder breed en vermoeiend. De patiënt beweegt zoals in een vertraagde film. Zijn gezicht is minder expressief, de stem is eentonig en zwak. De patiënt gaat met kleine pasjes, waarbij de armen niet meer bewegen, maar naast het lichaam blijven hangen. De patiënt kan soms moeilijk starten, is als het ware geblokkeerd en maakt daarbij vaak pas op de plaats. Ook het geschrift verandert en wordt alsmaar kleiner naarmate de patiënt schrijft. Die "micrografie" is een zeer belangrijk vroeg ziekteteken.
- Hypertonie: stijfheid van een arm of een been, zoals een loden pijp: het lidmaat blijft staan in de houding waarin het werd gezet. Als de onderzoeker de pols of de elleboog plooit, verdwijnt de hypertonie soms met schokjes, wat leidt tot het tandradfenomeen.
- Bevingen (tremor): de bevingen verschijnen in rust; het zijn ontspannen spieren die beven. De bevingen zijn regelmatig en traag en betreffen vooral de extremiteiten (handen, voeten, kin); het hoofd blijft gespaard. De bevingen verergeren bij vermoeidheid, emoties en concentratie en verminderen of verdwijnen bij willekeurige bewegingen, zodat de patiënt nog fijne, precieze activiteiten kan verrichten. De bevingen komen eerst aan één kant voor, maar daarna kan ook de andere kant worden getroffen; toch zal de tremor steeds meer uitgesproken zijn aan één kant.
- Andere tekenen van de ziekte zijn houdingsstoornissen: de patiënt staat stijf voorovergebogen met de knieën en ellebogen half geplooid. Die houding leidt tot instabiliteit en verklaart waarom de patiënten vaak vallen. Andere tekenen zijn: verhoogde speekselsecretie (speekselvloed), problemen met het convergeren van de ogen, lage bloeddruk, gewichtsverlies en neiging tot depressie.
Welke zijn de oorzaken?
De oorzaak van de ziekte van Parkinson is niet gekend. We weten wel dat de ziekte wordt gekenmerkt door een verlies van neuronen (zenuwcellen) in welbepaalde zones van de hersenen. De neuronen van die gebieden maken normaal een scheikundige boodschapper (neurotransmitter) aan, dopamine genaamd. Een tekort aan dopamine is verantwoordelijk voor de typische tekenen van de ziekte. Mogelijke oorzakelijke factoren zijn toxische stoffen (pesticiden, herbiciden), genetische factoren en herhaalde traumata.