Legionellose – of de legionairsziekte – is een niet besmettelijke bacteriële ziekte die opgelopen wordt bij inademing van druppeltjes water (tijdens het douchen bijvoorbeeld).
In België worden er ongeveer een honderdtal gevallen per jaar geregistreerd.
Een vijfde daarvan wordt opgelopen tijdens een verblijf in het buitenland.
Legionellose: in warm water...
Water en warmte
De bacterie gedijt goed in warmwatercircuits (20 tot 50°C, optimaal 37°C). Bij een temperatuur lager dan 20°C ontwikkelt de bacterie zich niet meer, maar ze gaat ook niet dood. Boven 50°C wordt de bacterie wel gedood.
Ziekenhuizen en openbare plaatsen
De bacterie is over het algemeen aanwezig in ziekenhuizen en hotels, maar kan ook voorkomen op openbare plaatsen, zwembaden en centra voor hydrotherapie bijv.
Meestal kan echter de echte besmettingsbron niet worden achterhaald. Preventie is dan ook vrij moeilijk
Inademen tegenover inslikken
Niet het inslikken maar wel het inademen van besmet water is gevaarlijk.
Het zijn dus niet de waterdruppels die gevaarlijk zijn, maar de damp en de mist.
Waterdamp bestaat immers uit zeer kleine waterpartikels (diameter lager dan 5 ?m: 1 ?m = 1/1.000 van een mm). De bacterie vindt alles wat ze nodig heeft om zich te ontwikkelen in de longen, maar wordt vernietigd in het spijsverteringskanaal. Er werden geen gevallen van overdracht van mens op mens beschreven.
Eén bacterie, twee ziekten
De bacterie kan twee soorten ziekten veroorzaken: de veteranenziekte of Legionairsziekte (vandaar de naam legionellose) en de ziekte van Pontiac.
De legionairsziekte
- is ernstiger
- ontwikkelt zich 2 tot 10 dagen na de besmetting
- veroorzaakt algemene malaise
- hoofdpijn
- spierpijn
- pneumonie met droge hoest (of prikkelhoest)
- koorts
- mortaliteit 10 tot 20%, vooral door de ademhalingsinsufficiëntie ten gevolge van de pneumonie en invasie van de kiem in het hele lichaam (sepsis).
Sommigen lopen meer risico dan anderen: bejaarden, immunogedeprimeerde patiënten (aids...), rokers, enz.
De ziekte van Pontiac
- is veel minder ernstig
- ontwikkelt zich sneller: na 1 tot 3 dagen
- lijkt op een griep zonder pneumonie
- heeft een gunstige prognose: over het algemeen genezing na één week
Hoge Raad voor Hygiëne, Advies met betrekking tot de gevaren en de preventie maatregelen tegen besmetting met Legionella in België (H.R.H.: 4870) Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid: News outbreaks and infectious diseases, 21-27/08/02 isbvzw.be