Superfoods zijn tegenwoordig erg in de mode.
Ze zouden uitzonderlijke kwaliteiten hebben, bescherming bieden tegen zo goed als alle ziektes en mensen tot op heel hoge leeftijd fit en gezond houden.
Wat is er van aan? Is het wetenschappelijk bewezen of een slimme marketingtruc?
Wat zijn superfoods?
Superfood is een verzamelnaam voor een reeks eetbare planten, vooral fruit en - sinds enige tijd ook - groenten en in tweede instantie zaden, granen, algen en enkele andere voedingsmiddelen. Ze krijgen het label “super” omdat ze vergeleken met andere voedingsmiddelen een hoger gehalte aan bepaalde voedingsstoffen bevatten die positieve effecten hebben op de gezondheid. Die voedingsstoffen zijn onder meer antioxidanten, fytonutriënten, vitamines, mineralen en vezels.
Deze voedingsmiddelen zijn niet nieuw. Ze bestaan al eeuwenlang, maar zijn gepromoveerd tot superfood nadat een illustere onbekende uit de Amerikaanse marketingwereld het concept bedacht en de term “superfood” introduceerde.
Ook al bestaan er wetenschappelijke studies die intussen het effect van een aantal superfoods in de preventie van deze of gene ziekte hebben aangetoond, een officiële of wettelijke omschrijving van de term bestaat er niet.
Diverse factoren - waaronder de gigantische schade die is aangericht door de industriële voeding (junkfood), het groeiende algemene besef dat onze gezondheid ook afhangt van een gezonde en evenwichtige voeding en de angst om oud te worden - hebben samen met de permanente zoektocht naar en het hardnekkige geloof in wonderen de weg geëffend voor de mediatisering en de mode van de superfoods.
Daarom blijft de lijst van superfoods maar aangroeien. Soms komt er weer eentje bij na de publicatie van een wetenschappelijke studie die de eigenschappen van een product ernstig analyseert. Maar meestal gebeurt het na een handige nieuwe vondst van de marketingdiensten van de voedingsindustrie, want het label “super” doet verkopen!
Superfruit
Fruit is de koploper van de superfoods, vooral vanwege het hoge gehalte aan allerlei soorten antioxidanten. De soorten worden soms ingedeeld volgens de ORAC-index (Oxygen Radical Absorbance Capacity) die door Amerikaanse wetenschappers is opgesteld.
Helemaal bovenaan staan bessen: açaïbessen (Amazonegebied), gojibessen (Tibet en China, waar ze industrieel worden geteeld, meestal met pesticiden), camu camu (Amazonegebied), aroniabessen en duindoornbessen. De exotische herkomst geeft deze bessen nog een bijkomend aura.
Cranberries (een soort afkomstig uit Canada) hebben dan weer wel hun werkzaamheid bewezen in de bescherming tegen urineweginfecties. Ook blueberries (ook uit Canada) en zwarte bessen (cassis) worden tot het superfruit gerekend.
Studies over blauwe bessen (myrtilles) hebben aangetoond dat deze bes de groei van kankercellen in de darmen afremt en een positief effect heeft op geheugenverlies door veroudering. In andere studies zijn er sterke aanwijzingen dat granaatappelsap de bloeddruk doet zakken en de oxidatieve stress vermindert, waardoor het bescherming zou bieden tegen hart- en vaatziekten.
Maar de lijst van exotisch superfruit dat op het internet als sap, gedroogd of als poeder - heel duur - verkocht wordt, is vele keren langer.
Zo zijn er nog de aardbeidoomvrucht, de baobabvrucht (apenbroodboom), de durian, de pawpaw (Noord-Amerika), de citroenmeloen, de jaboticaba (Zuid-Amerika), de mangistan (Azië, Zuid-Amerika), de nashipeer (China), de noni of Indische moerbei (Azië en Australië), de herfstolijf (aalbesachtige vrucht van de olijfwilg, een Aziatische plant), de lucumal (Peru), de lulo (Zuid-Amerika), de djamboe bol of Maleisische rozenappel (Azië en de Antillen), de tamarindevrucht (alle tropische landen), de grosella (Madagaskar) en de yuzu, een soort sterk geparfumeerde citroen.
Dichter bij ons worden ook de kaki en de kiwi tot het superfruit gerekend.
- Yi W et al. (2005). Phenolic compounds from blueberries can inhibit colon cancer cell proliferation and induce apoptosis. Agric Food Chem 53(18):7320–9.
- Aviram M et al. (2000). Pomegranate juice consumption reduces oxidative stress, atherogenic modifications to LDL, and platelet aggregation: studies in humans and in atherosclerotic apolipoprotein E–deficient mice. Am J Clin Nutr 71(5):1062–76.
- Hu R, Khor TO, et al. Cancer chemoprevention of intestinal polyposis in ApcMin/+ mice by sulforaphane, a natural product derived from cruciferous vegetable. Carcinogenesis 2006 May 4.