Geregeld prijzen artikelen soja aan als doeltreffend middel tegen de ongewenste effecten van de menopauze. Een Australische studie voegt daar nog een troef aan toe: soja-eiwitten verbeteren het vetprofiel van menopauzale vrouwen. Toch kunnen we maar beter voorzichtig blijven
Na de menopauze stoppen de eierstokken met oestrogenen te produceren, samen met progesteron het belangrijkste vrouwelijke hormoon. Dat heeft verschillende gevolgen op korte termijn, zoals opvliegingen, en op langere termijn, onder meer een verhoogd risico op osteoporose en op hart- en vaatziekten. Om die problemen te bestrijden, krijgen vrouwen vaak hormoontherapie voorgeschreven. Sommigen kiezen ook voor plantaardige remedies. Het blijkt namelijk dat ongeveer 300 planten isoflavonen bevatten, een fyto-oestrogeen waarvan de chemische structuur op die van vrouwelijke oestrogenen lijkt. Eén van die "weldoeners" is soja.
Een te relativeren studie
Australische onderzoekers hebben de effecten van soja-eiwitten bestudeerd op het cholesterolgehalte in het bloed ("goede" cholesterol of HDL en "slechte" cholesterol of LDL) en op het botmetabolisme. In de ene groep kregen menopauzale vrouwen het equivalent toegediend van 40 gram soja-eiwitten per dag. In de andere groep kregen ze een ander soort eiwit. Na drie maanden follow-up bleek dat bij de patiëntes die soja-eiwitten innamen, het cholesterolgehalte was gedaald. Goed nieuws? Dr. Pornel waarschuwt: "Opgelet, want na drie tot zes maanden is er altijd een soort miraculeus effect merkbaar. Om de heilzame werking te bevestigen, moeten we over het algemeen één tot twee jaar wachten. Hetzelfde geldt voor de botmarkers. Drie maanden follow-up lijkt me te weinig. De studie heeft trouwens niet kunnen concluderen dat er een positief effect is op het botmetabolisme, ondanks de inname van soja."
Soja voor alle vrouwen?
De effecten van soja op de gezondheid van vrouwen wordt al sinds lang bestudeerd. Na de Tweede Wereldoorlog stelden onderzoekers vast dat geëmigreerde Japanse vrouwen meer menopauzeklachten hadden dan hun landgenoten die in Japan waren gebleven. Dat kwam, dachten ze, omdat hun voeding en meer bepaald hun sojaconsumptie gewijzigd was. Dat luidde meteen het begin in van de "sojalofzang". "Op basis van de huidige kennis kunnen we stellen dat soja eten hoogstwaarschijnlijk geen kwaad kan", preciseert dr. Pornel. Toch is nog altijd niet geweten hoe de isoflavonen in soja precies werken. De manier waarop ze geëxtraheerd, verteerd en gemetaboliseerd worden door de lever, beïnvloedt hun effecten. Dit metabolisme verschilt evenwel zeer sterk van persoon tot persoon. Maar als een menopauzale vrouw zich beter voelt door soja te eten, waarom zou ze dat dan niet doen?"