De menopauze is een scharnierpunt in het leven van elke vrouw. Ze markeert het einde van de vruchtbaarheid, gaat gepaard met een verhoogd risico op osteoporose en met soms erg hinderlijke symptomen zoals de fameuze opvliegers. Goede informatie is de beste manier om aan al deze veranderingen te wennen, bijvoorbeeld aan de hormonale substitutietherapie, en om deze periode comfortabel door te komen.
1) De menopauze is een vrouwenziekte.
Fout.
De menopauze is geen ziekte. Het is een natuurlijk fenomeen waarmee alle vrouwen rond hun vijftigste te maken krijgen en dat te wijten is aan het stilvallen van de hormoonproductie in de eierstokken (oestrogeen en progesteron). Het intreden van de menopauze brengt voor de meeste vrouwen soms erg hinderlijke symptomen mee die in sommige gevallen een heuse handicap kunnen vormen. De bekendste zijn de opvliegers. Om de zwaarste symptomen te verlichten bestaat er een remedie die het stilvallen van de hormoonproductie compenseert via een hormonale substitutietherapie, afgekort HST.
2) Alle vrouwen die in de menopauze zijn, moeten een behandeling krijgen met HST.
Fout.
Volgens de aanbevelingen van het Franse agentschap voor de veiligheid van gezondheidsproducten (Afssaps) moet HST worden voorgeschreven in de laagste efficiënte dosis en alleen aan vrouwen die de hinderlijke symptomen van de menopauze hebben. Dat zijn onder meer opvliegers, stemmingswisselingen, vaginale droogte, huidproblemen, urinewegproblemen, slaapstoornissen en gewichtstoename. De behandeling mag alleen worden voorgeschreven zolang de symptomen optreden.
3) HST doet het risico op een cardiovasculaire aandoening stijgen.
Fout.
De eerste, in de media fel besproken resultaten van een Amerikaanse studie voorspelden inderdaad een stijging van het cardiovasculaire risico bij vrouwen die een behandeling met HST krijgen. Maar deze gegevens konden niet geëxtrapoleerd worden naar Europese vrouwen. Een Franse studie heeft intussen aangetoond dat HST, zoals ze momenteel in Frankrijk wordt voorgeschreven, het cardiovasculaire risico niet doet stijgen maar het integendeel verkleint. In de praktijk wordt HST veiligheidshalve toch voorbehouden voor vrouwen met erg zware symptomen.
4) HST biedt bescherming tegen osteoporose.
Juist.
Vanaf de menopauze stijgt het risico op osteoporose flink omdat de hormonale bescherming wegvalt die vrouwen tot dan toe wapende tegen deze ziekte. HST onderdrukt niet alleen de opvliegers en de andere symptomen, maar biedt dus bovendien nog bescherming tegen osteoporose.
5) HST doet het risico op borstkanker lichtjes stijgen.
Juist.
Het gaat maar om een lichte stijging die geen impact heeft op de kosten-batenverhouding van HST. HST verlicht de symptomen van de menopauze (opvliegers, prikkelbaarheid, seksuele stoornissen…) aanzienlijk, voorkomt ook osteoporose en vermindert het cardiovasculaire risico. Vrouwen die beginnen aan een behandeling met HST worden trouwens regelmatig opgevolgd, wat ze extra stimuleert om een screening voor borstkanker te laten doen.
6) Een behandeling met HST mag nooit stopgezet worden.
Fout.
Het is raadzaam om de HST stop te zetten zodra de symptomen van de menopauze wegblijven. Om dat te achterhalen worden de dosissen van de HST na enkele jaren en afhankelijk van de vrouw in kwestie geleidelijk aan verlaagd.
7) Het risico op borstkanker wordt bepaald door het progesterongehalte van de HST.
Juist.
In 2004 stelde een Franse studie een stijging van het risico op borstkanker vast bij alle types van HST, behalve bij het type met gemicroniseerd progesteron of Utrogestan®. Niet de oestrogenen lagen dus aan de basis van het verhoogde risico op borstkanker, maar wel de progestatieven. Andere studies hebben dan weer een ander progestatief vrijgesproken. Het gaat om dydrogesteron of Duphaston®. Inzake borstkanker is het plaatje dus heel duidelijk: het risico hangt af van welk progestatief er in de HST aanwezig is.
8) Fyto-oestrogenen zijn een eenvoudig en natuurlijk alternatief voor HST.
Fout.
Fyto-oestrogenen zijn werkzame stoffen die uit planten worden gehaald en die zich kunnen binden aan de receptoren van de oestrogenen. Er is nog geen enkel wetenschappelijk bewijs geleverd dat ze doeltreffend werken tegen de symptomen van de menopauze. Ze zouden wel de opvliegers en het zweten helpen verlichten. Sommige vrouwen kunnen dus baat vinden bij deze samenstellingen.
9) HST kan het geheugen verbeteren.
Juist.
Een Amerikaanse studie die enkele jaren geleden op het 59e jaarsymposium van de American Academy of Neurology werd voorgesteld, heeft aangetoond dat de inname van oestrogeenhormonen het risico op dementie met ongeveer 50% doet dalen. Maar dat verband geldt alleen als de HST voor het 65e levensjaar wordt genomen. Daarna werd het tegenovergestelde effect waargenomen. Wordt ongetwijfeld vervolgd...
10) De menopauze kan gepaard gaan met herhaaldelijke blaasontsteking (cystitis).
Juist.
Het stilvallen van de oestrogenenproductie kan leiden tot grotere kwetsbaarheid van het urinewegenstelsel, omdat deze hormonen de weerstand tegen microbes in de blaas stimuleert. Urinewegenproblemen maken dus deel uit van de symptomen van de menopauze.