LMD of OMD (ouderdomsmaculadegeneratie) is een leeftijdsgebonden degeneratieve aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies. Een op de vier 75-plussers krijgt ermee te maken. De ziekte evolueert jarenlang onmerkbaar, maar veroorzaakt onherstelbare letsels. Daarom zijn screening en een vroegtijdige behandeling erg belangrijk.
We bekijken vier belangrijke aspecten van LMD: de waarschuwingssignalen om de ziekte op te sporen, de onderzoeken, preventie via voeding en leefhygiëne en de therapieën om het proces te vertragen.
LMD tast het centrale deel van het netvlies - de macula - aan en richt onherstelbare schade aan. De macula is nochtans onmisbaar om scherp te kunnen zien (lezen, schrijven, herkennen van gezichten, autorijden, enz.). De aandoening is leeftijdsgebonden en neemt in aantal toe vanaf 50 jaar. Zo heeft een kwart van de 75-plussers LMD. Het aantal mensen met LMD wordt op dit moment op meer dan één miljoen geschat. En met de huidige vergrijzing van de bevolking zou dat over twintig jaar dubbel zo veel moeten zijn.
1) De waarschuwingssignalen
Het centrale gezichtsvermogen van mensen met LMD gaat langzaam achteruit. Dat verstoort het zicht van dichtbij, wat zware beperkingen meebrengt bij de dagelijkse activiteiten (televisie kijken, lezen, schrijven, knutselen, naaien, enz.). Het perifere gezichtsvermogen (aan de randen) blijft daarentegen behouden. De patiënten kunnen zich dus nog oriënteren, verplaatsen en behouden ook een zekere autonomie bij het zich kleden en eten bijvoorbeeld.
De belangrijkste signalen van LMD
De belangrijkste signalen van LMD zijn gezichtshinder, gevoel dat er onvoldoende licht is, verschijnen van een scotoom (blinde vlek) of van een kleine donkere vlek in het centrale gezichtsveld, vervormd of krom beeld, snelle achteruitgang van de ogen, problemen om letters en cijfers te lezen, enz.
Vooral een snelle achteruitgang van de gezichtsscherpte en/of vervormd of krom beeld (de Asmlertest: http://home.kpn.nl/jonkerhenk/test.html), moeten u alarmeren. Ga dan meteen naar een oogarts.
2) Jaarlijkse screening vanaf 55 jaar
De screening gebeurt vanaf 55 jaar jaarlijks tijdens een bezoek aan de oogarts. Maar ook bij de minste afwijking of achteruitgang van het zicht laat u zich beter screenen. Het onderzoek omvat een nauwkeurige screening van het oog om eventuele afwijkingen op te sporen die kunnen wijzen op LMD. De eigenlijke diagnose wordt gesteld aan de hand van een angiografie (röntgenfoto’s ) van het netvlies die nieuwe bloedvaatjes in het netvlies aan het licht moeten brengen. Op basis daarvan wordt de behandeling vastgelegd.
Screening vanaf 50 jaar bij een familiale voorgeschiedenis van LMD
Bij vroegere gevallen in de familie gebeurt de jaarlijkse screening op LMD vanaf 50 jaar. Bij een familiale voorgeschiedenis van LMD is het risico op LMD immers twee tot vier keer hoger. Daarnaast zijn (zeker) risicopersonen gebaat bij preventieve maatregelen (zie verder). Naast leeftijd bestaan er nog twee andere risicofactoren. Dat is roken en langdurige blootstelling aan de zon en aan licht op jongere leeftijd.
Association DLMA: www.association-DLMA.com. DLMA Info : www.DLMAinfo.fr. Knudtson M.D. et coll., British Journal of Ophtalmology, 90 (12) : 1461-3, 2006. Chiu C.J. et coll., Br. J. Ophtalmo, 2009. Société française d'ophtalmologie, Campagne nationale d'information et de screening de la DLMA. Souied EH et coll., Ophtalmology. 2013.