In de westerse landen lijdt 1 % van de bevolking aan jicht, waarvan de overgrote meerderheid mannen (7 tot 9 mannen tegen 1 vrouw). Naast de behandeling van de jichtaanvallen zelf is een onderhoudsbehandeling nodig om recidives te voorkomen. Daarbij horen eventueel dieetmaatregelen.
Jicht kan veroorzaakt worden door bepaalde ziekten, in het bijzonder bloedziekten, of door sommige geneesmiddelen*, maar houdt meestal verband met zwaarlijvigheid of voedingsexcessen. Sommige patiënten zijn genetisch voorbestemd om te veel urinezuur te produceren.
Een acute aanval treedt meestal bruusk op 's nachts en treft vooral mannelijke veertigers. De pijn is zeer hevig en kan zelfs slaapverstorend zijn. Ze situeert zich meestal aan de basis van de grote teen, maar kan ook een ander gewricht treffen (voetwortel, enkel, knie, vinger, ). Er zijn lokale ontstekingstekens zichtbaar (warm aanvoelende, glimmende, knalrode huid, oedeem), die vaak gepaard gaan met koorts. De genezing gebeurt spontaan binnen 8 tot 10 dagen, na verschillende nachtelijke aanvallen, en verloopt zonder nasleep.
Als de crisissen echter jaren aanhouden (60 % van de patiënten krijgt binnen het jaar na de eerste aanval een nieuwe episode), kan jicht chronisch worden als er geen onderhoudsbehandeling gestart wordt, en uiteindelijk gewrichtsmisvormingen veroorzaken. De opstapeling van natriumuraat onder de huid doet zwellingen ontstaan (jichtknobbels of tophus) aan de oorschelpen, ellebogen, handen en voeten. Bovendien kunnen er zich door de overproductie van urinezuur nierstenen vormen die tot niercrisissen leiden en in extreme gevallen tot nierinsufficiëntie.
Het typische klinische beeld vergemakkelijkt de diagnose, en er kunnen bepaalde uitlokkende factoren voorkomen:
- sterk alcoholverbruik,
- een operatie,
- een infectieziekte,
- een lichamelijk of psychisch trauma,
- overmatige inname van purines**,
- lichaamsbeweging
- snel gewichtsverlies,
- vasten,
- sommige geneesmiddelen *.
Bij twijfel wordt de urinezuurconcentratie in het bloed gemeten of wordt een gewrichtspunctie uitgevoerd of het synoviale vocht geanalyseerd, om de aanwezigheid van uraatkristallen na te gaan. Het komt erop aan septische artritis te vermijden. Er zijn echter andere aandoeningen waarvan de symptomen aan jicht kunnen doen denken: gewrichtschondrocalcinose (pseudo-jicht), reuma door hydroxyapatiet, artrose, een trauma, seronegatieve arteriitis (psoriasis, syndroom van Fiessinger-Leroy-Reiter), lokale aandoeningen (erysipelas of wondroos, hydrodermitis, bursitis of slijmbeursontsteking, ). Ook de doeltreffendheid van colchicine is een goede diagnosetest.
Behandeling van een jichtaanval
Colchicine is het oudste geneesmiddel tegen jicht. Ze heeft een snelle ontstekingswerende werking die de symptomen verlicht. De behandeling moet echter zo vlug mogelijk starten en voortgezet worden tot de symptomen volledig verdwenen zijn. Ook ontstekingsremmers worden gebruikt.
Onderhoudsbehandeling
Een onderhoudsbehandeling is noodzakelijk om recidives en gewrichts- en niercomplicaties te voorkomen. Ze hangt af van de oorzaak van de ziekte. Scheidt de patiënt te weinig urinezuur uit, dan wordt een uricosuricum voorgeschreven (benzbromaron, een middel dat de urinezuuruitscheiding bevordert). Is de patiënt genetisch voorbestemd om een teveel aan urinezuur te produceren, dan wordt allopurinol gebruikt. Is de te hoge urinezuurconcentratie te wijten aan voedingsexcessen of een te hoog alcoholverbruik, dan wordt een dieet voorgeschreven (hypocalorisch, d.w.z. minder eetwaren en dranken consumeren die veel purines bevatten**) of mag de patiënt geen alcohol meer drinken.