PUBLICITÉ

Is kanker te genezen met ultrasone golven?

Gepubliceerd door Isabelle Eustache, gezondheidsjournaliste op 11/10/2016 - 17h13
-A +A

Ultrasone golven worden in de geneeskunde almaar meer gebruikt. Met deze techniek kunnen artsen van buiten het lichaam, dus zonder dat er dus gesneden moet worden, ultrasone energie van hoge densiteit op een heel precieze plek richten en zo bijvoorbeeld een tumor vernietigen. Maar ultrasone golven kunnen ook de effecten van chemotherapie versterken of weefsels in het lichaam zichtbaar maken die met andere apparatuur niet te zien zijn. ze hebben dus grote waarde voor de nieuwe diagnoses. Prof. Denis Guilloteau en dr. Ayache Bouakaz, onderzoeksdirecteur van het INSERM in Tours (Frankrijk), overlopen voor ons de huidige en nog te verwachten toepassingen met ultrasone golven op het gebied van kanker.

PUB

Ultrasone golven in de geneeskunde : hoe werken ze en wat is de evolutie?

“In de jaren 70 verschenen de eerste met ultrasoon geluid werkende toestellen die kwalitatief goed genoeg waren om in de geneeskunde door pioniers te worden ingezet”, vertelt prof. Frédéric Patat*. “Het basisprincipe is eenvoudig: ze berust op sonar, een techniek die al door dolfijnen, walvissen en vleermuizen wordt gebruikt. Er wordt dus een ultrasone geluidsgolf uitgezonden die door de omgeving teruggekaatst wordt als een echo. Die echo geeft informatie over de omgeving. Het heeft dan zo’n twintig jaar geduurd voor dit principe uit de fysica kon worden omgezet in beelden die bruikbaar zijn in de geneeskunde. Jaar na jaar kwamen er nieuwe mogelijkheden voor ultrasone golven bij”.

Een van de eerste toepassingen - ze werd uitgevoerd door prof. Léandre Pourcelot van het Inserm in Tours - was het meten van de snelheid van stromend bloed; het principe aan de basis hiervan is het doppler-effect, iets wat ook de radars langs de autowegen gebruiken.

Daarna volgden de ontwikkelingen elkaar heel snel op, vooral toen het mogelijk werd om beelden in real time te maken. Bij een röntgenfoto is het verkregen beeld altijd een momentopname, net zoals ook bepaalde scans enkel de staat tonen waarin iets op een welbepaald ogenblik verkeert. Alleen de heel recente technieken kunnen een lichaam in beeld brengen terwijl het beweegt. “Met ultrasone golven is de tijd om een beeld te maken zo kort dat je er heel veel per seconde kunt maken,” aldus prof. Frédéric Patat.

Ultrasone geluidsgolven verenigen vandaag twee specifieke kenmerken die mogelijkheden met zich mee brengen die tot dan toe niet haalbaar waren:  

  • Het onderzoek dat wordt uitgevoerd met de sonde in de hand; de arts houdt de sonde vast en kijkt ermee in het lichaam van patiënt. Dit gaat dus verder dan palpatie (betasten), men kijkt namelijk van buitenaf in het lichaam.  Het aantal organen en weefsels dat zo via echografie verkend kan worden, is bovendien heel groot: het hart, de baarmoeder met of zonder foetus binnenin, de lever, de milt, de schildklier, de spieren, enz.
  • De toestellen met ultrasoon geluid die door de industrie worden ontwikkeld, kunnen vandaag bijzonder snel rekenen. Het zijn echte rekenmachines.

Sinds eind de jaren 90 is er nieuwe ultrasone beeldtechnologie ontwikkeld, zoals de elastografie. Deze techniek meet de elasticiteit van weefsels, wat onder meer erg bruikbaar is in de oncologie. De methode vertrekt van het principe dat tumoren niet dezelfde elastische eigenschappen hebben als de omringende weefsels. Een ander voorbeeld is de contrast-echografie. Daarbij worden contraststoffen ingespoten in de vorm van microluchtbelletjes (een duizendste van een millimeter groot) om de vaatgroei in weefsels te onderzoeken.

Deze nieuwe methodes geven een nieuwe impuls aan de wetenschap. Dat blijkt uit de toename van het aantal onderzoeken dat werkt met ultrasone geluid. Het zijn er elk jaar 5% meer. Ze worden zowel in het domein van de diagnose als van de therapie toegepast. We hopen binnenkort ook de twee tegelijkertijd te kunnen ontwikkelen: met ultrasoon geluid de ziekte ontdekken én vervolgens behandelen, en er zelfs de follow-up van doen.

Wat zijn de belangrijkste toepassingen in het domein van kanker?

Historisch gezien werd ultrasoon geluid  eerst ingezet voor de diagnose, bijvoorbeeld van een zwangerschap of van schilkliernodi.  Later werd de techniek in de oncologie ook ingezet als therapeutische strategie, om te kunnen overgaan tot het wegnemen van tumoren.

Belangrijk om te weten: het gebruik van ultrasoon geluid voor diagnose is zonder enig gevaar. Dat is al meer dan dertig jaar bewezen. Maar de energie kan wel versterkt worden door ze op een specifieke plek in het menselijk lichaam te concentreren of te focussen. Die energiebron is dan sterk genoeg om warmte te produceren. Op die manier kan men de temperatuur lokaal doen stijgen om zo cellen heel gericht te vernietigen.

De allereerste toepassing hiervan was het verwijderen van een banale tumor  bij vrouwen boven de veertig: het baarmoederfibroom. Zo’n fibroom is goedaardig, maar veroorzaakt soms ongemakken waardoor het dan beter wordt weggehaald. Ultrasoon geluid vormde hier een alternatief voor de traditionele chirurgie.

Van de meest recente en erg veelbelovende therapeutische toepassingen - sommige bevinden zich wel nog in een experimenteel stadium - vermelden we hier een klinisch onderzoek dat ultrasone geluidsgolven en microluchtbelletjes samen gebruikt in de behandeling van leveruitzaaiingen bij dikkedarmkanker.

Er komen weliswaar altijd maar meer actieve stoffen op de markt om kanker te bestrijden, maar toch blijft de therapeutische vooruitgang voor een aantal types van tumoren eerder bescheiden. Een van de grootste problemen is dat de medicijnen het tumorweefsel niet altijd bereiken. De vooruitgang van chemotherapie is enorm, maar alleen een volledige operatieve verwijdering van de leveruitzaaiingen biedt een genezingskans.

Het onderzoek van de groep Inserm van Tours heeft onlangs aangetoond dat de trillingen van microluchtbelletjes van ultrasone contraststoffen de doorlaatbaarheid van de biologische barrières in preklinische modellen van kanker onder invloed van ultrasoon geluid wijzigen. Met deze techniek, bekend als sonoporation, kan de biodisponibiliteit van antikankerstoffen in een bepaalde zone worden vergroot. Deze aanpak is met succes uitgetest zowel in een proefbuisje als op preklinische modellen van dikkedarmkanker, wat mogelijkheden opent voor een therapeutische behandeling bij de mens.

Gepubliceerd door Isabelle Eustache, gezondheidsjournaliste op 11/10/2016 - 17h13

* Met de medewerking van prof. Denis Guilloteau, Service de Médecine Nucléaire in vitro, Inserm – Universiteit François Rabelais, Tours, van dr. Ayache Bouakaz, onderzoeksdirecteur van het team «Imagerie et Ultrasons», Inserm - Universiteit François Rabelais, Tours, en van prof. Frédéric Patat, leiding CIC-IT, Tours.  

Bekijk dit artikel
Vous devez être connecté à votre compte E-Santé afin de laisser un commentaire
PUBLICITÉ