Statines zijn heel nuttige cholesterolverlagende geneesmiddelen die ons helpen in de strijd tegen hart- en vaatziekten. Maar zoals alle geneesmiddelen zijn ze niet onschuldig en kunnen ze bijwerkingen hebben. Wie ze voorgeschreven krijgt, moet zeker regelmatig op medische controle.
Statines in de strijd tegen cholesterol
Cardiovasculaire incidenten zijn in Europa de belangrijkste doodsoorzaak (vóór kanker). In de meeste gevallen gaat het om een klonter die de bloedstroom naar het hart of de hersenen belet. Dat kan leiden tot een hart- of herseninfarct.
Omdat de tol zo hoog is, moeten we alles doen om dit soort incidenten te voorkomen, ook al omdat de preventie heel veel vruchten afwerpt. Die preventie richt zich op het bestrijden van de veranderlijke risicofactoren. Dat zijn in de eerste plaats hypertensie, verhoogde cholesterol, overgewicht en diabetes.
Verhoogde cholesterol kan worden aangepakt met statines. Dankzij deze geneesmiddelen kan het aantal gevallen van cardiovasculaire ziektes met 24% worden verminderd.
Ondanks dit mooie resultaat mogen we niet vergeten dat statines net zoals alle geneesmiddelen bijwerkingen kunnen hebben. Een studie heeft die nu op een rijtje gezet (2).
Het onderzoek werd gevoerd bij zo’n twee miljoen patiënten. Van deze mensen was 16% minstens 5 jaar lang met statines behandeld.
Er werden bijwerkingen vastgesteld in de ogen, de lever, de nieren en de spieren. Zo werden bij de patiënten die statines namen gevallen van cataract, leverstoornissen, myopathie en nierinsufficiëntie vastgesteld. Deze complicaties traden zowel bij mannen als bij vrouwen op (behalve voor myopathie, een spierziekte die dubbel zoveel mannen als vrouwen trof). Ze deden zich wel vooral in het eerste jaar van de behandeling voor.
Ook al helpen statines 24% van de hartaandoeningen vermijden, de bijwerkingen zijn niet te onderschatten en mogen zeker niet over het hoofd worden gezien.
Wat moet u concreet onthouden over statines?
Een behandeling met statines wordt doorgaans op lange termijn voorgeschreven. Vanaf het begin van de behandeling is regelmatig medisch toezicht vereist. Vooral in het eerste jaar moet de patiënt zijn arts alle symptomen en bijwerkingen signaleren. Die kan zo eventuele bijwerkingen snel opsporen en de behandeling met statines bijsturen of indien nodig ook stopzetten.
Statines maken deel uit van een grote groep medicamenten. Zo zijn er simvastatine, atorvastatine, pravastatine, fluvastatine... Al deze geneesmiddelen worden ondergebracht in de groep van de statines omdat ze allemaal een cholesterolverlagend effect hebben, maar de werkzame stoffen verschillen. Sommige worden bijvoorbeeld uitgescheiden via de lever, andere via de nieren, enz. Vandaar ook dat de potentiële bijwerkingen verschillen al naargelang het type van werkzame stof, de gevoeligheid van de patiënt en zijn voorgeschiedenis.
De arts kan dus na het vastleggen van de dosis heel makkelijk overstappen naar een andere statine. Daarom is regelmatige opvolging ook zo belangrijk…
(1) Lettre de la HAS n° 24 – November-december 2010. (2) Hippisley-Cox J. et coll., British Medical Journal, 340 : c2197, 20 mei 2010, doi: 10.1136/bmj.c2197.