Bisfenol A is al verboden in zuigflessen. Nu wordt de stof ook afgeraden in alle voedselrecipiënten, vooral als die bestemd zijn voor heel jonge kinderen. Wat zijn de reële risico’s en hoe kunnen we er ons tegen beschermen?
Wat is Bisfenol A?
Bisfenol A (BPA) is een chemisch product dat in de 19e eeuw werd ontdekt en algemeen gebruikt wordt bij de vervaardiging van kunststoffen (plastic). Het product is zo populair omdat het plastic onbreekbaar en hittebestendig (van 40 tot 145°C) maakt.
BPA wordt ook gebruikt bij de aanmaak van harsen omdat het corrosie en de werking van heel wat chemische stoffen neutraliseert en omdat het goed hecht aan de oppervlakte. Harsen met BPA zitten onder meer in de bekleding van tubes, van conservenblikjes en van blikjes bier of frisdrank.
BPA zit - in een van beide vormen - gewoon overal in. Het zit in flessen, drinkbekertjes, wegwerpbestek of -servies, bewaardozen voor voedsel, zonnebrillen, mobieltjes, speelgoed, enz. De lijst is ontzettend lang.
Waarom is bisfenol A schadelijk?
Het zou het endocrien systeem verstoren (het is een zogenaamd ‘vreemd oestrogeen’ en bindt zich aan oestrogeenreceptoren). Eenvoudig gezegd gedraagt het zich als een hormoon en dat kan de lichaamsfuncties danig ontregelen. Dat gebeurt zelfs al voor de geboorte, als de baby nog in de schoot van de moeder zit en helemaal geen oestrogenen nodig heeft.
BPA zou verantwoordelijk zijn voor verminderde vruchtbaarheid bij mannen, vroegtijdige puberteit bij meisjes en voor het toenemend aantal eierstokcysten bij vrouwen. Het zou ook een erg schadelijk effect hebben op de hersenen, op het gedrag, op het metabolisme van de koolhydraten en vetten, op het cardiovasculair systeem en afweersysteem, en het zou - kers op de taart - ook borstkanker en prostaatkanker in de hand werken.
De studies over de schadelijkheid van BPA werden natuurlijk op dieren uitgevoerd. Geen enkel van de hierboven opgesomde effecten is vooralsnog vastgesteld bij mensen. Maar uit epidemiologische (statistische) studies blijkt bijvoorbeeld dat fenomenen als verminderde vruchtbaarheid bij mannen, vroegtijdige puberteit, en meisjes van zeven die al borstjes krijgen meer en meer voorkomen. Ook het feit dat het aantal gevallen van borst- en prostaatkanker alsmaar toeneemt, zet toch tot nadenken aan.
anses.fr/index.htm;
anses.fr/Documents/CHIM-Ra-BisphenolA.pdf;
chemicalsubstanceschimiques.gc.ca/challenge-defi/batch-lot-2/bisphenol-a/index-fra.php;
culturesciences.chimie.ens.fr/dossiers-chimie-societe-article-BPA_Levy.html;
efsa.europa.eu/fr/topics/topic/bisphenol.htm;
Viable skin efficiently absorbs and metabolizes bisphenol A. Chemosphere, online: doi:10.1016/j.chemosphere.2010.09.058.