Jeuk, een lopende neus, niesbuien, enz. Heel wat mensen herkennen deze ongemakken die met allergieën gepaard gaan.
Maar in sommige gevallen reageert het lichaam veel explosiever op de allergene stof en breidt de reactie zich uit over het hele lichaam.
In de zwaarste gevallen gaat het om een levensbedreigende situatie die in amper een kwartier tot de dood kan leiden. Dit is anafylaxie!
Anafylaxie: een algemene allergische reactie
Anafylaxie komt per jaar bij 1,5 tot 10 per 100.000 mensen voor.
Men onderscheidt vier stadia van anafylaxie, onder meer afhankelijk van de ernst van de reactie.
De eerste twee stadia vertonen uiteenlopende symptomen:
- min of meer algemene huidreacties (netelroos),
- problemen met de ademhalingswegen (simpele rinitis, hoest, matige astma-aanval, enz.),
- spijsverteringsproblemen (misselijkheid, buikpijn, enz.),
- oedeem van Quincke (gezwollen gezicht en/of opzwelling van de slijmvliezen in de mondholte),
- enz.
In dit stadium is het leven van de patiënt niet in gevaar.
De anafylactische shock is het derde stadium en komt voor in 30% van de gevallen van anafylaxie. De allergische crisis is dan wél levensbedreigend en gaat met de volgende symptomen gepaard:
- hartritmestoornissen en andere hartklachten,
- bloeddrukval,
- doorbloedingsproblemen: het bloed stroomt niet meer zoals het hoort in het vaatstelsel, waardoor bepaalde organen - zoals de hersenen - niet meer genoeg bloed en zuurstof krijgen.
Een anafylactische shock kan ook gepaard gaan met een zware astma-aanval (verstikkingsverschijnselen) of een ernstige vorm van het oedeem van Quincke. In het laatste geval zwellen de wanden van de keelholte op en kan de patiënt niet meer ademen, slikken, spreken, enz.
In het vierde stadium van anafylaxie valt de ademhaling en/of de bloedsomloop stil en treedt de dood in.
De eerste tekenen van anafylaxie verschijnen meestal vrij snel na contact met de allergene stof (gemiddeld binnen 5 tot 30 minuten): 10 tot 20 minuten voor geneesmiddelen of het gif van wespen, hoornaars, enz. Bij voedselallergieën verschijnen de eerste symptomen na 30 minuten tot anderhalf uur.
Versterkende factoren
De ernst van een anafylactische aanval hangt van diverse factoren af, zoals het type en de dosis van de allergene stof die men binnenkrijgt en ook de gevoeligheid van de patiënt voor die stof.
Sommige factoren kunnen de anafylactische reactie verergeren en ze naar een ernstiger stadium doen evolueren:
- het leveren van een fysieke inspanning nadat de aanval is uitgelokt,
- de aanwezigheid van soortgelijke ziekten, zoals een astma die slecht onder controle is en die het risico op asfyxie (stikken) vergroot,
- bij allergische reacties op geneesmiddelen: het gelijktijdig gebruik van alcohol of ontstekingsremmers.
Met dank aan dr. Françoise Pirson, allergiespecialist in het Allergiecentrum van de Cliniques universitaires Saint-Luc in Brussel.